Global News Through a Greek Lens

Wednesday, May 15, 2024
Wednesday, May 15, 2024

«Γκρίζες ζώνες» δημιουργεί η ετυμηγορία της Χάγης…

by | Dec 12, 2011 | Αναλύσεις

BREAKING News

Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ

Η ανακούφιση που προκάλεσε στην Αθήνα η αποτελεσματική διαχείριση της αρνητικής απόφασης του Δικαστηρίου της Χάγης, τόσο στην Ε.Ε. όσο και στο ΝΑΤΟ, δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο εφησυχασμού, καθώς το Δικαστήριο με την απόφασή του, η οποία είναι προκλητικά μεροληπτική, ανοίγει επικίνδυνους δρόμους για το Σκοπιανό.

Εάν η σκοπιανή ηγεσία επιχειρήσει να εκμεταλλευθεί τις «γκρίζες ζώνες» της απόφασης για να δημιουργήσει έτσι τετελεσμένα στη διαπραγμάτευση για την ονομασία, όχι μονο θα απομακρυνθεί οριστικά η δυνατότητα επίλυσης της διαφοράς, αλλά για την Ελλάδα θα είναι μονόδρομος η επίσημη καταγγελία της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, ενδεχόμενο που σύμφωνα με διπλωματική πηγή του ΥΠΕΞ είναι και αυτή στο τραπέζι.

Ολοι οι διεθνείς παράγοντες πάντως προσπάθησαν να κρατήσουν χαμηλά τους τόνους και να στρέψουν τις ενδιαφερόμενες πλευρές στη διαδικασία των συνομιλιών υπό τον κ. Νίμιτς.

Ο υπουργός Εξωτερικών Σ. Δήμας πέρασε δύσκολα στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε. αλλά και στην Υπουργική Σύνοδο του ΝΑΤΟ, καθώς υπήρξαν φωνές που έσπευσαν να στηρίξουν τα Σκόπια, αλλά τελικά οι πρώτες αυτές δοκιμασίες πέρασαν χωρίς απώλειες.
Στην Ε.Ε. παραπέμφθηκε για την επόμενη προεδρία η συζήτηση για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ενώ οι ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ επαναβεβαίωσαν την απόφαση του Βουκουρεστίου. Η συγκυρία πάντως ήταν ευνοϊκή, μια και η διεύρυνση τόσο στην Ε.Ε. όσο και στο ΝΑΤΟ δεν είναι πλέον τόσο δημοφιλής, ενώ οι χώρες-μέλη κυρίως του ΝΑΤΟ δεν είναι πρόθυμες να αποδεχθούν τη «νομιμοποίηση» της παρέμβασης του Διεθνούς Δικαστηρίου σε πολιτικού περιεχομένου αποφάσεις λειτουργίας των συγκεκριμένων διεθνών οργανισμών, που συνδέονται με κυριαρχικά δικαιώματά τους.

Η σκοπιανή πλευρά πάντως, όπως έχει διαφανεί με δηλώσεις τόσο του κ. Γκρούεφσκι όσο και του προέδρου Γ. Ιβανόφ, δείχνει αποφασισμένη να κλιμακώσει την καμπάνια της με «όπλο» την απόφαση του Δικαστηρίου, με στόχο την ανατροπή της απόφασης του Βουκουρεστίου στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Μάιο στο Σικάγο.

Θηλιά στην ελληνική διπλωματία

Η απόφαση ήταν ιδιαίτερα αρνητική για την Ελλάδα, ενώ η προσεκτική ανάγνωση όλου του κειμένου της απόφασης (50 σελίδες) αποκαλύπτει μια εντυπωσιακή προσπάθεια του Δικαστηρίου να απορρίψει και το τελευταίο επιχείρημα που είχε παραθέσει η Ελλάδα:

Αναγνωρίζει το δικαίωμα της πΓΔΜ να χρησιμοποιεί το συνταγματικό όνομά της στους διεθνείς οργανισμούς, υπονοεί ότι κυριως η πΓΔΜ συμμετέχει με καλή πίστη στη διαδικασία των συνομιλιών, θεωρεί ότι η έγερση μειονοτικών ζητημάτων δεν παραβιάζει την Ενδιάμεση Συμφωνία, κρίνει ότι τα σχολικά βιβλία που προβάλλουν τη «Μεγάλη Μακεδονία» δεν συνιστούν εχθρική προπαγάνδα.

Το πλέον ανησυχητικό όμως είναι ότι το Δικαστήριο μπορεί μεν να μη δικαίωσε το δεύτερο σκέλος της σκοπιανής προσφυγής που ζητούσε να επιβληθεί στην Ελλάδα ότι δεν θα εμποδίσει και στο μέλλον την ένταξή της σε διεθνείς οργανισμούς, αλλά η αιτιολόγηση της απόφασής του αυτής μπορεί να μετατραπεί σε «θηλιά στον λαιμό» της ελληνικής διπλωματίας.

Στην παρ. 168 της απόφασης, το Δικαστήριο δηλώνει ότι δεν θεώρησε αναγκαίο να δεχθεί το δεύτερο σκέλος της προσφυγής γιατί «δεν υπάρχει λόγος να φανταστεί ότι ένα κράτος που η δράση ή η συμπεριφορά του κρίθηκε ως εσφαλμένη από το Δικαστήριο θα επαναλάβει την πράξη ή τη συμπεριφορά αυτή…». Πρακτικά το Δικαστήριο δικαιώνει έστω και με έμμεσο τρόπο και το δεύτερο σκέλος της σκοπιανής προσφυγής.

Ιδιαίτερα προβληματική είναι η ερμηνεία που έδωσε το Δικαστήριο στο άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, καθώς στη σπουδή του να απορρίψει το ελληνικό επιχείρημα (ότι τα Σκόπια είχαν παραβιάσει την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου καθώς μετά την ένταξή τους θα χρησιμοποιούσαν το όνομα «Μακεδονία»), παρενέβη ουσιαστικά στη διαδικασία των συνομιλιών για το όνομα και έκρινε ότι η χωρα αυτή έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το Συνταγματικό όνομά της, «Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Η απόφαση επισημαίνει (παρ. 95) ότι πουθενά η Ενδιάμεση Συμφωνία δεν απαιτούσε τη χρήση της προσωρινής ονομασίας στις σχέσεις με τον εναγόμενο (σ.σ. την Ελλάδα) και σαν επιχείρημα επικαλείται όχι μόνο την πρακτική που δημιουργήθηκε με τη χρήση εκ μέρους της πΓΔΜ του Συνταγματικού ονόματός της στο εσωτερικό του ΟΗΕ, αλλά και το «Μνημόνιο Πρακτικών Μέτρων» που συμφωνήθηκε για την εφαρμογή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας στις διμερείς σχέσεις.

Σε μια ακόμη νομική υπέρβαση το Δικαστήριο αποδέχεται ότι η Ενδιάμεση Συμφωνία, εάν το ήθελε, θα περιλάμβανε ρητή υποχρέωση για αποφυγή χρήσης του Συνταγματικού Ονόματος στους διεθνείς οργανισμούς, κάτι που όμως δεν συμβαίνει, ενώ επικαλείται και την αδράνεια της Ελλάδας, μια και δεν υπήρξε αντίδραση στην ένταξη της πΓΔΜ σε τουλάχιστον 15 διεθνείς οργανισμούς.

Το Δικαστήριο απορρίπτει το ελληνικό επιχείρημα για έλλειψη καλής πίστης στις συνομιλίες και υποστηρίζει ότι η έλλειψη αποτελέσματος στα 16 χρόνια των συνομιλιών δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει καλή πίστη. Σε μια πρόδηλα μεροληπτική αναφορά το Δικαστήριο παραπέμπει στην πρόταση Νίμιτς τον Μάρτιο του 2004, όταν για το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)» η μεν πΓΔΜ συμφώνησε να την παραπέμψει σε δημοψήφισμα, ενώ η Ελλάδα την απέρριψε.

Μειονότητες – προπαγάνδα

Προβληματική είναι και η ερμηνεία (παρ. 142) του άρθρου 6 παρ. 2 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, που απαγόρευε την ανακίνηση μειονοτικών ζητημάτων, καθώς το Δικαστήριο περιορίζει την υποχρέωση αυτή μόνο σε ό,τι αφορά… προβλέψεις του Συντάγματος της πΓΔΜ.

Το Δικαστήριο απέρριψε (παρ. 143) και το επιχείρημα της Ελλάδας για παραβίαση εκ μέρους των Σκοπίων του άρθρου 7 παρ. 1 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας που αφορά την εχθρική προπαγάνδα. Το Δικαστήριο δείχνει να αποδέχεται το επιχείρημα των Σκοπίων ότι η εμφάνιση του χάρτη της «Μεγάλης Μακεδονίας» είναι απλώς μια ένδειξη των «διαφορών σχετικά με την ιστορία της περιοχής» και ότι η περίφημη ανάρτηση γιγαντοαφισών με παραποιημένη την ελληνική σημαία (ως αγκυλωτού σταυρού) δεν συνιστά εχθρική προπαγάνδα, γιατί η σκοπιανή κυβέρνηση, αφού αναρτήθηκαν οι αφίσες, με δήλωση διαχώρισε τη θέση της.

Παλινωδίες για τα σύμβολα

Εντυπωσιακή είναι η «αντικειμενικότητα» του Δικαστηρίου έναντι του ελληνικού επιχειρήματος, ότι κινήσεις όπως ήταν η μετονομασία του αεροδρομίου των Σκοπίων σε «Μέγας Αλέξανδρος» συνιστούν παραβίαση του άρθρου 7 παρ. 3 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας που επιτάσσει τη μη χρήση συμβόλων που αποτελούν τμήμα της ιστορικής πολιτιστικής κληρονομιάς του άλλου μέρους.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η μετονομασία του αεροδρομίου δεν συνιστά από μόνη της παραβίαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας επειδή το συγκεκριμένο άρθρο δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένα σύμβολα για τα οποία ισχύει η απαγόρευση!

Η ελληνική πλευρά πάντως επιμένει ότι τα συγκεκριμένα στοιχεία της απόφασης του Δικαστηρίου δεν δημιουργούν δεδικασμένο σε ό,τι αφορά την ερμηνεία της Ενδιάμεσης Συμφωνίας ή των ελληνικών καταγγελιών για παραβίαση σειράς άρθρων της από τα Σκόπια, καθώς η εξέταση των συγκεκριμένων άρθρων έγινε υπό το πρίσμα της βασικής προσφυγής που αφορούσε την απόφαση της Συνόδου Κορυφής του Βουκουρεστίου.

ΕΘΝΟΣ

Breaking News