BusinessWeek: Το σκάνδαλο Rajoy απειλεί την εύθραυστη ηρεμία της Ευρώπης

Της Carol Matlack 

Πάνω που οι επενδυτές άρχισαν να αναπνέουν πιο εύκολα σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, η απειλή μιας πολιτικής αναταραχής στην Ισπανία και την Ιταλία μπορεί να προκαλέσει πανικό και να τους σκορπίσει και πάλι. Οι αποδόσεις των Ισπανικών ομολόγων έκαναν άλμα τη Δευτέρα φτάνοντας σε υψηλό επτά εβδομάδων, καθώς ο πρωθυπουργός Mariano Rajoy άκουγε φωνές να τον καλούν να παραιτηθεί μετά από κάποιες αναφορές ότι είχε λάβει παράνομα χρήματα από το ταμείο πολιτικού κόμματος. Ο Rajoy αρνείται κατηγορηματικά τον ισχυρισμό, αλλά οι νέες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων θέλουν να προκηρύξει βουλευτικές εκλογές. 

«Η δυναμική στην Ισπανία είναι σαρωτική», ανέφερε στο Bloomberg News ο στρατηγικός αναλυτής Michael Leister της Commerzbank στο Λονδίνο. Ενδεχόμενες εκλογές «θα ήταν πραγματικό σοκ για το χρηματιστήριο».

Οι αποδόσεις των ομολόγων επίσης μεγαλώνουν στην Ιταλία, όπου ο πρώην πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι στις δημοσκοπήσεις βρίσκεται σχεδόν σε ίσα πόστα με τους κέντρο-αριστερούς αντιπάλους του που έχουν παγιδευτεί σε ένα σκάνδαλο σχετικό με παράγωγα. Με τις εθνικές εκλογές να έχουν οριστεί για τις 24 – 25 Φεβρουαρίου, «Ο πολιτικός κίνδυνος είναι πιθανό να δώσει ένα πιο σοβαρό έναυσμα για αναταραχή στην αγορά τις επόμενες εβδομάδες», έγραφε σε σημείωμα προς πελάτες ο Francis Yared, επικεφαλής ευρωπαϊκής στρατηγικής επιτοκίων της Deutsche Bank (DB) στο Λονδίνο.

Ο φόβος είναι ότι η πολιτική αναταραχή μπορεί να αναιρέσει την εύθραυστη νηνεμία που έχει επικρατήσει από το περασμένο καλοκαίρι στην τρίτη και τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης. Έχοντας στην τσέπη την υπόσχεση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Mario Draghi για απεριόριστη αγορά κρατικών ομολόγων, οι κυβερνήσεις των Rajoy στην Ισπανία και του Mario Monti στην Ιταλία συνέχισαν να προωθούν αντιλαϊκά μέτρα λιτότητας και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Τελικά, η ΕΚΤ δεν χρειάστηκε να αγοράσει από το χρέος καμίας από τις δύο χώρες, καθώς οι επενδυτές άρχισαν να επιστρέφουν δειλά δειλά και το κόστος δανεισμού μειώθηκε σε προσιτά επίπεδα.

Τώρα, όμως, η Ισπανία αντιμετωπίζει προβλήματα που σχετίζονται με τις αναφορές της εφημερίδας El Pais ότι ο Rajoy έλαβε πάνω από 277 χιλιάδες ευρώ από ένα μυστικό ταμείο που διαχειριζόταν ο πρώην υπουργός Οικονομικών του Λαϊκού Κόμματος. Η εφημερίδα δημοσίευσε τον περασμένο μήνα αντίγραφα των χειρόγραφων λογιστικών βιβλίων που τηρούσε ο πρώην υπουργός τα οποία έδειχναν τακτικές πληρωμές στον Rajoy για μία περίοδο άνω των 11 ετών. Εκπρόσωπος του πρωθυπουργού δήλωσε ότι τα αρχεία ήταν «παραποιημένα», και ο Rajoy δήλωσε στις 2 Φεβρουαρίου ότι ήταν θύμα μιας εκστρατείας λασπολογίας.

Η υποστήριξη για τον πρωθυπουργό φαίνεται να φθίνει γρήγορα. Μια δημοσκόπηση που δημοσίευσε η El Pais στις 3 Φεβρουαρίου έδειξε το ποσοστό υποστήριξης του κόμματός του στο 23,9%, το χαμηλότερο που έχει καταγραφεί, ενώ το 77% των ερωτηθέντων είπαν ότι δεν θέλουν τον Rajoy για αρχηγό της κυβέρνησης και 54% είπαν ότι πρέπει να γίνουν εκλογές.

Το σκάνδαλο στην Ιταλία περιστρέφεται γύρω από αποκαλύψεις ότι πρώην στελέχη της tr;apezaw Monte dei Paschi di Siena εκτελούσαν μυστικά συμβόλαια παραγώγων για να κρύψουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από απώλειες προηγούμενων swaps. Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι πρόσωπα της κυβέρνησης πήραν μέρος στη συγκάλυψη, αλλά η προηγούμενη κυβέρνηση Monti ενέκρινε ένα σχέδιο διάσωσης της τράπεζας που πληρώθηκε από τους φορολογούμενους, η οποία έχει στενές σχέσεις με το Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς του Pier Luigi Bersani.

Ο πρώην πρωθυπουργός Μπερλουσκόνι φρόντισε να εκμεταλλευτεί το σκάνδαλο προβάλλοντας τηλεοπτικά σποτ που συνέδεαν το σχέδιο διάσωσης με ένα ιδιαίτερα μισητό από το λαό χαράτσι ακινήτων. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Μπερλουσκόνι κατάφερε να αρπάξει πέντε ή έξι μονάδες από τον Bersani, καθώς υπόσχεται να ανακαλέσει φορολογικές αυξήσεις και άλλα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν επί Monti. Οι Ιταλοί ψηφοφόροι αρχίζουν και κουράζονται από τα μέτρα λιτότητας, καθώς η οικονομία παραμένει βυθισμένη στην ύφεση και αναμένεται να συρρικνωθεί 1% φέτος.

Η Ισπανία, όπου η ανεργία είναι στο 26% και η οικονομία αναμένεται να συρρικνωθεί 1,5% φέτος, αντιμετωπίζει επίσης τον κίνδυνο έντονης αντίδρασης κατά των μέτρων λιτότητας. «Σε μια ύφεση αυτού του μεγέθους, το χειρότερο πράγμα που μπορεί να συμβεί στην ισπανική οικονομία είναι ένα πολιτικό σκάνδαλο», δήλωσε στο Bloomberg News ο José Carlos Diez, επικεφαλής οικονομολόγος της Intermoney στη Μαδρίτη. «Είναι ένα ζήτημα που πρόκειται να βρίσκεται στο προσκήνιο για αρκετό καιρό και μπορεί να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, αν δεν αντιμετωπιστεί γρήγορα».