Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας καταπνίγουν την αμερικανική ανάπτυξη

Από τον Charles Kenny

Καθώς η μάχη για τους φόρους, τις δαπάνες και τις περικοπές μαίνεται στην Ουάσιγκτον, σπάνια γίνεται αναφορά στο ποια θα μπορούσε να είναι η απάντηση στα αυξανόμενα προβλήματα που προκύπτουν από το χρέος. Ο δημοσιογράφος David Leonhardt εξηγεί στο νέο του βιβλίο, Here’s the Deal: «Μια ισχυρή οικονομία μπορεί να ξεπεράσει το χρέος της». Προτείνει μια σειρά από μεθόδους με τις οποίες θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτό, μεταξύ των οποίων, και μεγαλύτερη μετανάστευση για να αυξηθεί ο αριθμός των φορολογουμένων. Αυτός είναι ο λόγος που, αν περάσει, η μεταρρύθμιση εξ ολοκλήρου του μεταναστευτικού νόμου είναι πιθανό αυτό να αποτελέσει το πιο σημαντικό κομμάτι της νομοθεσίας για τη μείωση του χρέους του τρέχοντος έτους.

Υπάρχει άλλη μία κίνηση που μπορεί να κάνει το Κογκρέσο και θα μπορούσε να έχει τόσο μεγάλο αντίκτυπο στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη όσο και το να αφήσει να μπουν στη χώρα περισσότεροι ξένοι εργάτες: μια αναθεώρηση των από χρόνια υπερβολικών νόμων των ΗΠΑ περί πνευματικής ιδιοκτησίας.

Το ισχύον σύστημα προστασίας των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας είναι μια σημαντική τροχοπέδη για το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν -ένα βάρος για την οικονομία που είναι πιθανό να αυξηθεί. Σε ένα πρόσφατο άρθρο στην Journal of Economic Perspectives, οι Michele Boldrin και David Levine της Federal Reserve Bank του St Louis καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι «δεν υπάρχει καμία εμπειρική απόδειξη» ότι περισσότερα διπλώματα ευρεσιτεχνίας ή ισχυρότεροι νόμοι περί διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας συμβάλλουν στην παραγωγικότητα. Αντ ΄αυτού, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας χρησιμοποιούνται για την προστασία των μονοπωλιακών εταιρειών σε ώριμους κλάδους από τους νέους ανταγωνιστές.

Με άλλα λόγια, η υφιστάμενη νομοθεσία περί διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας επιβραδύνει την καινοτομία. Σε διάφορους κλάδους δραστηριότητας εντός των ΗΠΑ, δεν υπάρχει σημαντική σχέση μεταξύ της πράξης χορήγησης διπλώματος ευρεσιτεχνίας και είτε παραγωγής ανά εργαζόμενο ή συνολικής παραγωγικότητας. Το 1983 στις ΗΠΑ κατοχυρώθηκαν λιγότερα από 60.000 διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Το 2010 ο αριθμός αυτός είχε ανέβει στα 244.000 -δηλαδή τετραπλασιάστηκε. Ωστόσο, οι δαπάνες για την έρευνα και την ανάπτυξη στις ΗΠΑ έχουν παραμείνει στάσιμες γύρω στο 2,5% του ΑΕΠ, ενώ η συνολική αύξηση της παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής έχει επιβραδυνθεί αντί να αυξάνεται μέσα σε αυτό το διάστημα. Ένας βασικός λόγος είναι ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών, τα κριτήρια που απαιτούνται για να αποδείξει κανείς ότι μία εφεύρεση αξίζει ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας έχουν χαλαρώσει σημαντικά.

Αυτός ο πολλαπλασιασμός των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας είχε ως αποτέλεσμα να «κρυώσει» κατά κάποιο τρόπο τους επίδοξους καινοτόμους επειδή πρέπει να ασχοληθούν έντονα με την εξασφάλιση των αδειών και την αποφυγή νομικών παγίδων στο νόμο περί ευρεσιτεχνιών. Φανταστείτε, για παράδειγμα, ότι έχετε καταφέρει να εφεύρει έναν τρόπο για να διακινείτε πληροφορίες διαμέσου της πέμπτης διάστασης. Ίσως να παίρνατε ένα Νόμπελ στη φυσική. Αλλά νομικά θα σας στερούσαν κάθε δικαίωμα σε οποιοδήποτε κέρδος αν προσπαθούσατε να εμπορευματοποιήσετε αυτή την ανακάλυψη: Η ιδέα αυτή έχει ήδη καταχωρηθεί με τον αριθμό US Patent 6.025.810. Ή τι θα λέγατε για την ιδέα να παραδίδετε αγαθά σε πελάτες σε τακτική βάση, επιτρέποντας ταυτόχρονα οι άνθρωποι να μπορούν να αλλάζουν την παραγγελία τους μία στο τόσο; Amazon το έχει αυτό: Είναι το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας της patent 8,370,271. (Αν είστε ένας από την υπό εξαφάνιση φυλή των πιτσιρικάδων που με το ποδήλατό τους μοιράζουν τις εφημερίδες, ετοιμαστείτε για μηνύσεις.) Οι Boldrin και Levine δείχνουν ότι ένα ποσοστό τόσο υψηλό που φτάνει το 14% των δαπανών Έρευνα & Ανάπτυξη έως το τέλος της δεκαετίας του 1990 καταλογίστηκε στο κόστος επίλυσης διαφορών σχετικών με δικαιώματα ευρεσιτεχνίας.

Ακόμα και στον φαρμακευτικό κλάδο, η υφιστάμενη νομοθεσία περί διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας είναι που καθιστά δυσκολότερη την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. Οι φαρμακευτικές εταιρείες συχνά ισχυρίζονται ότι επειδή οι πατέντες εμποδίζουν τους ανταγωνιστές να παράγουν φάρμακα αντίγραφα, είναι ο μόνος τρόπος για να αντισταθμιστεί το κόστος της κατασκευής ενός νέου φαρμάκου, που προσεγγίζει τα 1 δισ. δολάρια. Ωστόσο, τα νόμιμα μονοπώλια δεν είναι προϋπόθεση για να κρατήσει κανείς ένα αντίγραφο φαρμάκου εκτός αγοράς, τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα. Τα στοιχεία από τις αγορές όπου η προστασία διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας δεν έχει γίνει έπαρση καταδεικνύει ότι παίρνει περίπου τέσσερα χρόνια για τις άλλες εταιρείες να «ξεκλειδώσουν» τη συνταγή και να παράγουν εκδόσεις γενοσήμων. Εάν οι κυβερνήσεις μείωναν το υπέρογκο κόστος της κυκλοφορίας ενός φαρμάκου στην αγορά, οι φαρμακευτικές εταιρείες θα μπορούσαν να πάρουν πίσω ένα μέρος από τις αναγκαστικές δαπάνες Ε&Α από το τετραετές πλεονέκτημα στην αγορά.

Δυστυχώς, το λόμπι των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας των ΗΠΑ δεν προσπαθεί μόνο να ενισχύσει τις διατάξεις για τα πνευματικά μονοπώλια στην εγχώρια σκηνή. Οι λομπίστες έχουν στρατολογήσει και το Γραφείο του Εκπροσώπου Εμπορίου των ΗΠΑ στον αγώνα υπεράσπισης των εκτεταμένων μονοπωλίων σε όλο τον κόσμο, προς ένα τεράστιο κόστος για τους καταναλωτές παγκοσμίως. Αυστηρότεροι νόμοι διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για το κόστος μιας οικογένειας φαρμάκων στην Ινδία, στο πλαίσιο των νέων κανονισμών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, για παράδειγμα, θα ανέβαζε το κόστος των αντιμικροβιακών θεραπειών κατά 300 εκατ. δολάρια, ενώ προσθέτει μόνο 20 εκατομμύρια δολάρια σε κέρδη στη φαρμακευτική εταιρεία. Και η Αμερική αναλώνεται στην προώθηση διμερών εμπορικών συμφωνιών που απαιτούν διπλώματα ευρεσιτεχνίας και όρους περί πνευματικών δικαιωμάτων ακόμη πιο σκληρούς από εκείνους που απαιτούνται από τον ΠΟΕ.

Η προώθηση των πνευματικών μονοπωλίων ανά τον κόσμο είναι σίγουρο ότι θα επιστρέψει επάνω μας σαν σαν μπούμερανκ. Άλλωστε, ο υπόλοιπος κόσμος αναπτύσσεται ραγδαία – και ενισχύει ταυτόχρονα τις δικές του δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη. Η Κίνα δαπανά περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια δολάρια για έρευνα και ανάπτυξη κάθε χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι πολύ σύντομα οι ΗΠΑ θα βρεθούν στη λάθος πλευρά ενός σωρού από δικαστικές υποθέσεις, τόσο από τους αυθεντικούς εφευρέτες όσο και από τους μιμητές των πατεντών από τη Σαγκάη ως το Σάο Πάολο.

Σε τομείς όπου λίγη περισσότερη δημιουργικότητα θα ήταν καλό πράγμα, εμείς αναλωνόμαστε στο να καταπνίγουμε την καινοτομία κάτω από την ασφυκτική κουβέρτα των υπερβολικών κανονισμών. Οι περισσότερες από τις μεγάλες νίκες για τον καταναλωτή κατά τον τελευταίο αιώνα είχαν να κάνουν με μεγαλύτερο ανταγωνισμό, όπως η διάλυση των τραπεζικών και μεταφορικών καρτέλ ή ο περιορισμός της προστασίας για τους εγχώριους παραγωγούς. Προς χάριν αυτών των καταναλωτών και της παγκόσμιας οικονομίας ως συνόλου, ήρθε η ώρα να σπάσουμε και τα πνευματικά μονοπώλια. Τουλάχιστον, θα πρέπει να περιορίσουμε τη διάρκεια ισχύος των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, να επιστρέψουμε σε ένα αυστηρότερο ορισμό του τι είναι ευρεσιτεχνία, να απαιτήσουμε πλήρη αποκάλυψη του πώς λειτουργεί μία νέα εφεύρεση και να επιτραπεί να αποτελέσει η ανεξάρτητη καινοτομία άμυνα έναντι απαιτήσεων παραβίασης.

Το Κογκρέσο, έχοντας ως γνώμονα το δημόσιο καλό, πιθανώς να μην ενεργήσει επί των πνευματικών μονοπωλίων φέτος, ειδικά αφού, λόγω των εδραιωμένων δικαιούχων, η μεταναστευτική μεταρρύθμιση φαίνεται απλή σε σύγκριση με την αναθεώρηση του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Ωστόσο, ίσως μια μέρα συνειδητοποιήσουμε ότι θα χρειαστούν πολιτικές υπέρ της ανάπτυξης -όχι πνιγηρή καινοτομία για τη διατήρηση παραφουσκωμένων κατεστημένων φορέων- για να μπορέσουμε να ξεφύγουμε από το ζυγό του χρέους. 

Ο Kenny είναι μέλος του Center for Global Development και του New America Foundation.

πηγή