26 Ιουνίου: Παγκόσμια μέρα προστασίας θυμάτων των βασανιστηρίων

Βασανιστήρια στη Σρι Λάνκα – «Πολλές φορές έχανα τις αισθήσεις μου»

Ο Θιβάν (δεν είναι το πραγματικό του όνομα) θυμάται τις ανεκδιήγητες ημέρες βασανιστηρίων που πέρασε σε αστυνομικό τμήμα, στην πρωτεύουσα της Σρι Λάνκα, Κολόμπο.

Οι αναμνήσεις αυτές τον αναγκάζουν να ξαναζεί μια ιστορία τόσο φρικιαστική, που, κάποιες φορές δυσκολεύεται να πιστέψει ότι του συνέβη.

Μου είχαν δέσει τα μάτια, καθώς και τα χέρια πίσω από την πλάτη. Κάποιες φορές τα κεφάλια μας χτυπούσαν στον τοίχο ή δεχόμασταν κλοτσιές στο στήθος. Πολλές φορές είχα σχεδόν χάσει τις αισθήσεις μου. Όποτε τις ξανάβρισκα, διαπίστωνα ότι με χτυπούσαν. Έλεγαν: «Πρέπει να δεχτείς ότι ανήκεις στους Τίγρεις Ταμίλ και πρέπει να υπογράψεις αυτά τα χαρτιά.»

Στα τέλη του 2008, ο Θιβάν δούλευε σε ένα μαγαζί κοντά στη Βαβουνίγια.

Στις 29 Νοεμβρίου εκείνης της χρονιάς, ταξίδεψε στο Κολόμπο με έναν φίλο, εν μέσω του κλιμακούμενου εμφυλίου πολέμου, και οι δύο απήχθησαν από έναν άνδρα που οδηγούσε ένα λευκό βαν.

Ο άνδρας τους έδεσε τα μάτια και τους μετέφερε σε ένα κέντρο κράτησης. Έπειτα από τρεις ημέρες βασανιστηρίων, συνειδητοποίησαν ότι κρατούνταν σε ένα αστυνομικό τμήμα.

«Επί τρεις ημέρες δεν γνωρίζαμε τι μας είχε συμβεί, απλώς μας χτυπούσαν. Δεν μας ρωτούσαν τίποτα, μόνο μας χτυπούσαν και μας βασάνιζαν. Κρατούμασταν στον ίδιο χώρο, αλλά σε διαφορετικά δωμάτια. Κάποιες φορές μπορούσα να ακούσω το φίλο μου να κλαίει ενώ τον χτυπούσαν, και εκείνος μπορούσε να ακούσει εμένα», δήλωσε ο Θιβάν στη Διεθνής Αμνηστία.

Μοτίβο κακοποίησης

Η ιστορία του Θιβάν απεικονίζει τις παραβιάσεις που διαπράττονται από τις δυνάμεις ασφαλείας της Σρι Λάνκα εναντίον οποιουδήποτε θεωρείται ύποπτος ως μέλος της οργάνωσης Τίγρεις της Απελευθέρωσης του Ταμίλ ΕΕλάμ -μια ένοπλη ομάδα της αντιπολίτευσης που μάχεται για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους των Ταμίλ στο νησί.

Ο 26χρονος πόλεμος μεταξύ της κυβέρνησης της Σρι Λάνκα και των Τίγρεων τελείωσε το 2009, αλλά οι παραβιάσεις που παγιώθηκαν εκείνη την περίοδο συνεχίστηκαν.

Δημοσιογράφοι, δικηγόροι, ακτιβιστές -οποιοσδήποτε τολμά να ασκήσει κριτική στις αρχές- μπορεί να επιλεγεί από τους δρακόντειους νόμους ασφαλείας και να κρατηθεί επί χρόνια χωρίς πρόσβαση στον έξω κόσμο.

Η Πράξη Πρόληψης της Τρομοκρατίας –ένα κατάλοιπο από τη δεκαετία του 1980- είναι ένα από τα σημαντικότερα νομικά εργαλεία που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση για να σιγήσει τους επικριτές της. Σύμφωνα με αυτή, είναι δυνατή η σύλληψη ανθρώπων χωρίς απαγγελία κατηγορίας ή δίκη και η επ’αόριστον κράτησή τους επί έως και 18 μήνες με εντολή κράτησης ή με εκκρεμή δίκη. Κλειδωμένοι και ξεχασμένοι σε κολαστήρια και στερημένοι από το δικαίωμα σε νομική βοήθεια, είναι εγκαταλελειμμένοι σε βασανιστήρια –παρά τη συνταγματική απαγόρευση αυτής της πρακτικής.

Κάποιες φορές οι αρχές αποφεύγουν τις νομικές οδούς, παρενοχλώντας και επιτιθέμενοι στους επικριτές με ανώνυμα μέσα. Είναι ανησυχητικά συχνές οι αξιόπιστες αναφορές για ανθρώπους που τσουβαλιάζονται σε λευκά βαν από μη ταυτοποιημένους ανθρώπους και στη συνέχεια εγκαταλείπονται ή δεν τους ξαναβλέπει κανείς.

Για τους περισσότερους από αυτούς, έπειτα από τη σύλληψη ακολούθησαν μήνες κράτησης σε άγνωστα κέντρα, όπου οι δυνάμεις ασφαλείας προσπαθούσαν και τους εξανάγκαζαν να ομολογήσουν ότι είναι μέλη των Τίγρεων Ταμίλ.

Ο Θιβάν υπέστη κακομεταχείριση κατά την κράτηση και μέχρι την απελευθέρωσή του το 2011. «Προσπαθούσαν να με πείσουν να υπογράψω, κρατώντας ένα στυλό στο χέρι μου και βάζοντας μπροστά μου ένα χαρτί, αλλά αρνιόμουν να το κάνω και μετά οι ξυλοδαρμοί αυξήθηκαν. Μια φορά χτύπησαν το κεφάλι μου τόσο σκληρά, που άρχισε να τρέχει αίμα και υπήρξε κάταγμα στο κρανίο μου. Μπορείς ακόμα να δεις τις ούλες», εξήγησε ο Θιβάν.

Οι μέρες στη φυλακή

Την 1^η Δεκεμβρίου 2008, μετά από αρκετές ημέρες βασανιστηρίων και ενώ μόλις που μπορούσε να σταθεί στα πόδια του, ο Θιβάν μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο, όπου οι γιατροί περιποιήθηκαν τα τραύματά του.

Τα πόδια και τα χέρια του ήταν δεμένα στο κρεβάτι με χειροπέδες.

«Μου έβγαζαν τις χειροπέδες όταν έπρεπε να πάω στην τουαλέτα και δύο αστυνομικοί έρχονταν μαζί μου, και έπρεπε να αφήνω την πόρτα ανοιχτή.»

Δύο εβδομάδες μετά τη σύλληψή του, ο Θιβάν μεταφέρθηκε στη Διεύθυνση Εγκλήματος του Κολόμπο –τα γραφεία του ερευνητικού τομέα της τοπικής αστυνομίας.

Τέσσερις μήνες αργότερα μεταφέρθηκε σε μία από τις μεγάλες φυλακές της Σρι Λάνκα.

Στον Θιβάν δεν είχε απαγγελθεί επίσημα κατηγορία για κάποιο αδίκημα. Απλώς δεν ήξερε το λόγο για τον οποίο ήταν υπό κράτηση και συνέχιζε να υφίσταται κακομεταχείριση.

Κάθε δύο εβδομάδες κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη φυλακή υψίστης ασφαλείας στη Welikada, ο Θιβάν αλυσοδενόταν μαζί με άλλους 70 φυλακισμένους και οδηγούνταν ενώπιον ενός δικαστή.

Η ακρόαση αποτελούνταν από μια επίσημη παράταση της κράτησης που σφραγιζόταν από έναν δικαστή, ο οποίος δεν ήταν υποχρεωμένος να ρωτήσει τον Θιβάν ή άλλους φυλακισμένους εάν θα ήθελαν να μιλήσουν.

Η κατάσταση στη φυλακή ήταν ιδιαίτερα δύσκολη για τον Θιβάν, καθώς οι δεσμοφύλακες έλεγαν στους άλλους φυλακισμένους να επιτίθενται σε όσους κατηγορούνταν ότι ήταν υποστηρικτές των Τίγρεων Ταμίλ. Οι φυλακισμένοι, ανάμεσά τους και ο Θιβάν, υφίσταντο συχνά ταπεινώσεις, όπως όταν γδύνονταν δημοσίως και εξαναγκάζονταν να καθίσουν μπροστά από άλλους. Κάποιοι φυλακισμένοι ισχυρίζονταν ότι υφίσταντο και άλλες μορφές σεξουαλικής κακοποίησης.

Η ιστορία του Θιβάν δείχνει με σαφήνεια πόσο κακά λειτουργεί το νομικό σύστημα στη Σρι Λάνκα.

Το γεγονός ότι δεν απαγγέλθηκαν κατηγορίες στον Θιβάν, ότι βασανίστηκε επανειλημμένα, και ότι δεν είχε ιδέα εάν θα μείνει στη φυλακή μία ή δύο ημέρες, πέντε μήνες ή τριάντα χρόνια, δείχνει ακριβώς αυτό που δεν πάει καλά στο σύστημα.
Το τίμημα της ελευθερίας

Όσο ο Θιβάν ήταν στη φυλακή και αναρωτιόταν τι θα του συμβεί, η οικογένειά του μάζευε χρήματα για να πληρώσει ένα δικηγόρο που θα διερευνούσε το περίπλοκο τοπικό σύστημα των δωροδοκιών, ώστε να τον βγάλουν από τη φυλακή.

Ισχυρίζονται ότι οι δωροδοκίες είναι ο λόγος για τον οποίο τελικά αφέθηκε ελεύθερος.

Και παρόλο που τώρα αισθάνεται ασφαλής, ζώντας έξω από τη χώρα, δεν έχει την πεποίθηση ότι θα δικαιωθεί για τις κακοποιήσεις που υπέστη.

πηγή

«Ο μόνος λόγος για τον οποίο είμαι έξω από τη φυλακή είναι γιατί η οικογένειά μου πλήρωσε. Κρατήθηκα προκειμένου να βγάλουν χρήματα από την οικογένειά μου. Δεν υπήρξε ποτέ επίσημη κατηγορία. Καμία προσπάθεια δεν έγινε για να διερευνηθούν οι κακοποιήσεις που υπέστημεν. Δεν αισθανόμαστε ότι θα δικαιωθούμε από το σύστημα», λέει.