Stratfor: Κίνδυνος κοινωνικών αναταραχών & κινητοποιήσεων

Οι ετήσιες προβλέψεις της αμερικανικής εταιρίας αναλύσεων για την Ευρώπη**

Η ενεργειακή κρίση και η κρίση του κόστους ζωής στην Ευρώπη συνεχίζονται

Η κρίση από την αύξηση του κόστους ζωής στην Ευρώπη θα κρατήσει ψηλά τον κίνδυνο κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας σε ολόκληρη την ήπειρο, οδηγώντας τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στην άσκηση μεγαλύτερης πίεσης στην Ουκρανία για διευθέτηση της κατάστασης με τη Ρωσία. Ο υψηλός πληθωρισμός (που οφείλεται κυρίως στις υψηλές τιμές της ενέργειας), η γεωπολιτική αβεβαιότητα και η αυστηρή νομισματική πολιτική θα επηρεάσουν αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα στην Ευρώπη καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023, με αποτέλεσμα την πολύ χαμηλή ή αρνητική ανάπτυξη. Ο ενεργειακός εφοδιασμός θα παραμείνει περιορισμένος και ακριβός, επηρεάζοντας ιδιαίτερα τους ενεργοβόρους μεταποιητικούς τομείς και οδηγώντας σε μείωση της παραγωγής. Θα υπάρχει συνεχής κίνδυνος κοινωνικών αναταραχών και εργατικών κινητοποιήσεων, καθώς η κρίση από την αύξηση του κόστους ζωής οδηγεί στην λαϊκή απαίτηση για κρατική βοήθεια και υψηλότερους μισθούς. Τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης (και ιδίως οι ακροδεξιές και ακροαριστερές πολιτικές ομάδες) θα χρησιμοποιήσουν τις διαδηλώσεις, προτάσεις μομφής στο κοινοβούλιο και άλλες τακτικές για να επισπεύσουν αλλαγές στην κυβέρνηση ή πρόωρες εκλογές. Παρά το περίπλοκο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα περισσότερα κράτη μέλη της θα συνεχίσουν να παρέχουν στην Ουκρανία πολιτική, οικονομική και στρατιωτική στήριξη, διατηρώντας την πίεση των κυρώσεων στη Ρωσία. Θα αυξήσουν, ωστόσο, και την πίεση προς το Κίεβο να καταλήξει σε συμβιβασμό με τη Μόσχα για τον τερματισμό των εχθροπραξιών και τη μείωση των γεωπολιτικών παραγόντων του υψηλού πληθωρισμού και των ενεργειακών διαταραχών. Η πίεση αυτή θα είναι κυρίως πολιτική, καθώς η Ευρώπη δεν θα υποχωρήσει στη στρατιωτική και οικονομική στήριξή της προς την Ουκρανία, αλλά θα αυξηθεί καθώς η Ήπειρος θα βιώσει έναν ακόμα χρόνο οικονομικών προβλημάτων που σχετίζονται με τον πόλεμο.

Η ΕΕ επιδιώκει να αυξήσει τη στρατηγική της αυτονομία

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επικεντρώσει την πολιτική της στη θωράκιση του μπλοκ από την ενεργειακή κρίση και την αύξηση του κόστους ζωής, καθώς και στην αύξηση της αυτονομίας του σε τομείς, όπως η τεχνολογία και οι πρώτες ύλες. Οι Βρυξέλλες θα χαλαρώσουν τους κανόνες για το δημόσιο χρέος και το δημοσιονομικό έλλειμμα των κρατών μελών, ώστε να επικεντρωθούν στους μακροπρόθεσμους στόχους μείωσης του χρέους, επιτρέποντας στις κυβερνήσεις να διατηρήσουν υψηλά επίπεδα δαπανών βραχυπρόθεσμα για να αντιμετωπίσουν την οικονομική ύφεση. Οι βορειοευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πιέσουν να συνδέσουν τους νέους στόχους με αυστηρότερες κυρώσεις για τις χώρες που δεν τους επιτυγχάνουν, ενώ οι κυβερνήσεις της Νότιας Ευρώπης θα πιέσουν να εξαιρεθούν πολλαπλοί τομείς δαπανών (για θέματα όπως η ενεργειακή μετάβαση και η άμυνα) από τους υπολογισμούς του ελλείμματος. Είναι πιθανό να υπάρξει συμβιβασμός επειδή οι κακές οικονομικές συνθήκες θα δώσουν κίνητρο στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αφήσουν περιθώριο για συνεχή υψηλά επίπεδα δημόσιων δαπανών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει επίσης να εκταμιεύει δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια από το ταμείο NextGenerationEU (το οποίο θα προσφέρει κάποια δημοσιονομική ανακούφιση στα κράτη μέλη) και θα υιοθετήσει μια πιο ευέλικτη προσέγγιση όσον αφορά τις εθνικές κυβερνήσεις που παρέχουν επιδοτήσεις και στήριξη σε προβληματικές επιχειρήσεις. Ξεχωριστά, οι Βρυξέλλες θα προχωρήσουν σε αύξηση της αυτονομίας τους σε θέματα όπως οι κρίσιμες πρώτες ύλες και η τεχνολογία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προωθήσει τις επενδύσεις, την έρευνα και τις στρατηγικές συμμαχίες με τρίτες χώρες σε τομείς όπως οι μπαταρίες, τα μικροτσίπ και το υδρογόνο, προωθώντας πρόσθετες επενδύσεις, αποθηκευτικές δυνατότητες και διαφοροποίηση των προμηθειών (μέσω συμμαχιών με χώρες όπως η Χιλή, το Μεξικό και η Αυστραλία) για προϊόντα, όπως το λίθιο και τα σπάνια γήινα μέταλλα. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα μεγαλύτερα κράτη μέλη της θα συνεχίσουν να περιορίζουν την πρόσβαση των κινεζικών εταιρειών στους στρατηγικούς οικονομικούς τομείς του μπλοκ, συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανιών υψηλής τεχνολογίας, ενώ επίσης θα επιδεικνύουν προθυμία να υιοθετήσουν προστατευτικά μέτρα για την περαιτέρω θωράκιση κρίσιμων τομέων της ευρωπαϊκής οικονομίας της ΕΕ.

Μια ταραχώδης πολιτική χρονιά στη Γαλλία, την Ιταλία και την Πολωνία

Ο πολιτικός κίνδυνος θα είναι μέτριος στην Ιταλία και την Πολωνία και ιδιαίτερα υψηλός στη Γαλλία, όπου η κυβέρνηση θα βρίσκεται υπό τον μόνιμο κίνδυνο κατάρρευσης, αναγκαζόμενη να προβεί σε παραχωρήσεις σε βασικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Στη Γαλλία, η πολιτική πίεση από τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Εθνοσυνέλευση θα κρατήσει την κυβέρνηση υπό τη διαρκή απειλή κατάρρευσης. Μια επιτυχημένη πρόταση δυσπιστίας κατά του πρωθυπουργού είναι πιθανή, όπως και η διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και οι πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Αν γίνει κάτι τέτοιο, αυτό που πιθανότατα θα προκύψει είναι μια ακόμα κατακερματισμένη Εθνοσυνέλευση που θα δυσκολεύεται να ψηφίσει νόμους. Με ή χωρίς βουλευτικές εκλογές, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα επιμείνει στη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού για να γίνει το σύστημα πιο βιώσιμο, αλλά θα αναγκαστεί να κάνει παραχωρήσεις στην αντιπολίτευση για να την περάσει. Τα συνδικάτα θα διαμαρτυρηθούν για τη μεταρρύθμιση, διαταράσσοντας συχνά τη διακίνηση αγαθών και ανθρώπων. Στην Ιταλία, οι διαφωνίες εντός του κυβερνητικού συνασπισμού θα οδηγήσουν πιθανότατα σε μια ολοένα και πιο ασύνδετη διαδικασία χάραξης πολιτικής που δεν θα καταφέρει να εφαρμόσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις και, αν αφεθεί ανεξέλεγκτη, θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση του συνασπισμού. Ενώ η πολιτική αβεβαιότητα θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές (οι οποίες ανησυχούν για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους της Ιταλίας), μια χρηματοπιστωτική κρίση είναι απίθανη το 2023 λόγω της οικονομικής βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και της προθυμίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να συνδράμει τη Ρώμη εάν χρειαστεί. Στην Πολωνία, οι γενικές εκλογές (οι οποίες πρέπει να διεξαχθούν πριν από το τέλος του έτους) θα φέρουν αντιμέτωπη την εθνικιστική κυβέρνηση με την αντιπολίτευση που τάσσεται υπέρ της ΕΕ. Η πιθανή νίκη του κυβερνώντος κόμματος θα παρατείνει τις εντάσεις μεταξύ Πολωνίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ενδεχόμενο οι Βρυξέλλες να αναστείλουν τη χρηματοδότηση της Βαρσοβίας, αλλά όχι σε σημείο που να διακινδυνεύεται συμμετοχή της Πολωνίας στο μπλοκ.

**αποτελεί μέρος των προβλέψεων Ευρώπη

Υπεύθυνη διαχείρισης για την Ελλάδα: Δέσποινα Συριοπούλου