Kenneth Anderson: “Νόμιμα τα προγράμματα παρακολουθήσεων, αλλά απαιτούνται μεταρρυθμίσεις στο σύστημα περί απορρήτου”

Της Δέσποινας Συριοπούλου

"Νόμιμα" χαρακτηρίζει τα προγράμματα παρακολούθησης ο Κένεθ Αντερσον, καθηγητής Νομικής στο AmericanUniversityτης Ουάσινγκτον, συνεργάτης στο ίδρυμα Χούβερ του πανεπιστημίου Στανφορντ,  και συνεργάτες του ινστιτούτου Brookings, διατυπώνοντας την άποψη ότι η πλειοψηφία των αμερικανών δεν έχει ιδιαίτερο πρόβλημα για τα όρια μεταξύ εθνικής ασφαλείας και προσωπικά δεδομένα. Ο αμερικανός καθηγητής επισημαίνει την υποκρισία της αμερικανικής κυβέρνησης όταν εκφράζει την πρόθεση να "κυνηγήσει" τον 29χρονο για την διαρροή, την ώρα που υψηλόβαθμα στελέχη της διοίκησης Ομπάμα εφαρμόζουν "εξωτερική πολιτική μέσω διαρροών", ενώ δεν διστάζει να καυτηριάσει "την αυθαίρετη και υπερβολική συμπεριφορά που έχει επιδείξει η Διοίκηση, παραβιάζοντας τους κανόνες που η ίδια έχει θέσει για την λειτουργία της". 

Τέλος ο Κένεθ Αντερσον θεωρεί ότι πρέπει να ανοίξει μια συζήτηση για την μεταρρύθμιση του συστήματος περί απορρήτου των πληροφοριών, μειώνοντας τον όγκο των πληροφοριών που χρήζουν υψηλής διαβάθμισης , διαφυλάσσοντας τα ουσιαστικής σημασίας, και επιβάλλοντας αυστηρές ποινές στους παραβάτες.

Πόσο νόμιμο είναι το πρόγραμμα παρακολουθήσεων της NSA;

  Τα προγράμματα είναι νόμιμα. Ο αμερικανικός συνταγματικός νόμος επιτρέπει τις υπηρεσίες εθνικής ασφαλείας να συμμετέχουν στην παρακολούθηση ξένων προσώπων και αντίστοιχα ξένων τηλεπικοινωνιών. Όπου οι επικοινωνίες διέρχονται μέσω των αμερικανικών δικτύων τηλεπικοινωνίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, τότε ο νόμος επιτρέπει στην υπηρεσία ασφαλείας να εκδώσει ένταλμα παρακολούθησης βάση του αντίστοιχου νόμου (FISA). Ο συνταγματικός σκοπός δεν είναι να προστατεύει ξένους ή ξένες τηλεπικοινωνίες, αλλά τους αμερικανούς και τις τηλεπικοινωνίες τους. Αυτό μπορεί να μην ακούγεται καλό για κάποιον που δεν είναι αμερικανός, αλλά για να το πούμε απλά, οι χώρες κατασκοπεύουν η μία την άλλη και τους πολίτες η μια της άλλης. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες το κάνουν τόσο εξειδικευμένα, διότι ένα από τα βασικά εργαλεία που διαθέτει προκειμένου να ανιχνεύσει τρομοκράτες που δρουν εκτός -πολλών- συνόρων είναι μέσω της επικοινωνίας τους. Όσο για τους αμερικανούς, αν και το περιεχόμενο των επικοινωνιών τους προστατεύεται από το Σύνταγμα, η επικοινωνία ως "γεγονός" υφίσταται: πότε, σε ποιον, και για πόσο διάστημα είναι πληροφορίες που οι κυβερνητικές υπηρεσίες μπορούν να αποκτήσουν χωρίς ένταλμα, και το έχουν κάνει σε αμέτρητες υποθέσεις.

Η αμερικανική κοινή γνώμη δεν έχει πρόβλημα με τα προγράμματα αυτά. Το έδειξαν και σε αυτή την υπόθεση και σε ανάλογες στο παρελθόν. Οι δημοσκοπήσεις γνώμης υποστηρίζουν αυτού του είδους τις παρακολουθήσεις, οι οποίες είναι πολύ λιγότερο ενοχλητικές από ότι, ας πούμε, η Google, η οποία πραγματικά σκανάρει το περιεχόμενο των ηλεκτρονικών μηνυμάτων, ώστε να σου στείλει διαφημίσεις αποκλειστικά για σένα.

Ποια είναι τα όρια ή η ισορροπία μεταξύ της εθνικής ασφαλείας και προσωπικών δεδομένων;

Δεν θεωρώ ότι οι Αμερικανοί έχουν κάποιο πρόβλημα για το πού έχουν τεθεί τα συγκεκριμένα όρια, μετά και τις τελευταίες αποκαλύψεις. Είναι περισσότερο ανησυχητικά πολλά άλλα που έχει κάνει η κυβέρνηση Ομπάμα, που εγείρουν σοβαρά ερωτηματικά όσον αφορά στην ηθική και νομική τους ακεραιότητα με την υπερβολική και αυθαίρετη συμπεριφορά που έχει επιδείξει η Διοίκηση, πχ η υπόθεση με το IRS. Αυτά έχουν κλονίσει βαθιά την εμπιστοσύνη των αμερικανών στην κυβέρνηση και στην διοίκηση που κάνει ότι λέει ότι θα κάνει και δεν κάνει ό,τι λέει ότι δεν θα κάνει.  Συνεπώς, αν και δεν νομίζω ότι αυτά τα προγράμματα από μόνα τους αποτελούν ένα ζήτημα για το πώς θα τεθούν τα όρια, οι αμερικανοί είναι πιθανόν να ζητήσουν ισχυρότερους μηχανισμούς ώστε να γνωρίζουν ότι η κυβέρνηση δεν παραβαίνει τους κανόνες που έχει θέσει η ίδια για την λειτουργίας της.    

Πώς περιμένετε να εξελιχθεί η υπόθεση;

Πολύ γρήγορα το θέμα από την ακεραιότητα και το πεδίο εφαρμογής των προγραμμάτων -θα συνεχιστούν σε μεγάλο βαθμό- η προσοχή θα στραφεί σε ένα διαφορετικό ζήτημα: το διερρηγμένο μηχανισμό των Ηνωμένων Πολιτειών να αντιμετωπίζει διαβαθμισμένες πληροφορίες και εθνικά μυστικά. Το ερώτημα κατ' αρχάς θα είναι πώς θα κρατήσεις την πληροφορία μυστική. Αλλά γρήγορα προκύπτει άλλο ερώτημα: μήπως η κυβέρνηση κρατά μεγάλο όγκο μυστικών πληροφοριών (λόγω διαβάθμισης)- ναι. Μήπως η κυβέρνηση κυνηγά τους διαρροείς που δεν της αρέσουν με ένα τεράστιο σφυρί, την ώρα που διαρρέονται από πολύ υψηλούς κύκλους της κυβέρνησης πράγματα που τα θέλουν να γίνουν γνωστά, αλλά δεν θέλουν να τα υπεραμυνθούν δημοσίως, -ναι. Αυτό είναι υποκρισία, και το μεγάλο ερώτημα θα είναι αν είναι δίκαιο να κυνηγήσεις αυτόν τον τύπο όταν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης συνήθως διαρρέουν τέτοιου είδους πληροφορίες. Έχω ασκήσει κριτική πολλές φορές στην κυβέρνηση ότι κάνει εξωτερική πολιτική μέσω διαρροών και σίγουρα αυτή η πρακτική θα τεθεί υπό σοβαρή αμφισβήτηση, κυρίως γιατί είναι πολύ υποκριτικό.

Πώς θεωρείτε ότι το Κογκρέσο θα χειριστεί το ζήτημα στο εξής;

Δεν νομίζω ότι το θέμα για το Κογκρέσο πρέπει να είναι αυτό. Το πραγματικό ζήτημα για τους νομοθέτες είναι η μεταρρύθμιση στο σύστημα περί απορρήτου, η δραστική μείωση του όγκου των πληροφοριών που είναι απόρρητες, κρατώντας ότι έχει πραγματικά σημασία, και στην συνέχεια,  η επιβολή ενός προσδιορισμένου και συγκεκριμένου συνόλου ποινών για παραβιάσεις του ήδη μεταρρυθμισμένου νόμου περί του απορρήτου. Λιγότερη διαβάθμιση, μεγαλύτερη επιβολή του νόμου.

θεωρείτε ότι μπορεί να ξεκινήσει μια συζήτηση για αλλαγές στο πατριωτικό νόμο του 2001 ή το FISA;

Δεν νομίζω. Το πραγματικό ζήτημα είναι αν θα ξεκινήσουν μια συζήτηση για το διαρρηγμένο σύστημα περί απορρήτου και αντίστοιχα για το σύστημα περί διαβαθμίσεων.

Ποιο είναι το μέλλον του Snowden; Αναμένετε κάποια διπλωματική κρίση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και την χώρα που θα τον δεχτεί, ύστερα από αίτημα για άσυλο;

Η αναχώρηση του Snowdenγια το Χονγκ-Κογκ εγείρει σημαντικά ζητήματα, δεδομένου ότι είναι… Κίνα. Γνωρίζει πολλά. Προφανώς δεν ήταν στις προθέσεις του να πει όσα ξέρει, απλά να τραβήξει την προσοχή για δυο θέματα, τα οποία, ως άτομο, σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να πάρει στα χέρια του. Οι άνθρωποι ωστόσο λαμβάνουν λανθασμένες αποφάσεις υπό αυτές τις συνθήκες, και δεν είναι αδύνατο ότι μπορεί να αποφασίσει να πει πράγματα στην Κίνα.  Έχουν κάθε λόγο να είναι αυστηροί μαζί του, ώστε να υπάρξει η διαβεβαίωση ότι η παρούσα κυβέρνηση και οι ανάδοχοι συμβολαίων με πρόσβαση σε τέτοιου είδους πληροφόρηση να γνωρίζουν ότι θα υπάρχουν συνέπειες. Η δυσκολία για την διοίκηση είναι το γεγονός ότι οι δικοί της κορυφαίοι άνθρωποι διαρρέουν ελεύθερα χωρίς συνέπειες. Μπορεί να είναι αυτό που θέλει η κυβέρνηση, από την στιγμή που αυτοί οι άνθρωποι είναι η κυβέρνηση υπό κάποια έννοια. Δεν είναι λοιπόν τι λέει ο νόμος, ο οποίος δεν κάνει αυτό τον διαχωρισμό. 

Δημοσιεύθηκε στον Επενδυτή στις 15-6