Οι αλλαγές που έρχονται

Το μέλλον της ανεξαρτησίας.

Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης,

ΠΡΙΝ ΑΠΟ δύο ἀκριβῶς χρόνια ἀποτάθηκα μέ τήν ἰδιότητα τοῦ Προέδρου τῆς Ὀργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς 2021 τοῦ Δήμου Αἴγινας σέ Πρόεδρο μεγάλης συστημικῆς τράπεζας ζητῶντας του μία μικρή χορηγία 10.000 εὐρώ γιά τήν Ἔκθεση πού ἑτοιμάζαμε στό πρῶτο «Μαξίμου» τῆς χώρας, τό Κυβερνεῖο, γιά τόν Ἰωάννη Καποδίστρια.

Κάποτε αὐτά τά ποσά τά ἐλάμβανε καί ὁ τελευταῖος Ἐξωραϊστικός Σύλλογος τῆς χώρας, ἀλλά μετά τά μνημόνια καί τήν εἴσοδο ξένων ἐκπροσώπων τῶν δανειστῶν στά Συμβούλια τῶν Τραπεζῶν, τά πράγματα εἶχαν ἀλλάξει ριζικά. Ἡ παρουσία τεσσάρων προσώπων στό διοικητικό συμβούλιο τῆς συγκεκριμένης Τραπέζης, δυτικοευρωπαίων, δυσκόλευε τά πράγματα ἀκόμη καί γιά τέτοια αἰτήματα πού θεωροῦνταν «ρουτίνα» στό παρελθόν. Ὁ ἄνθρωπος παρά ταῦτα μᾶς βοήθησε ἐγκρίνοντας τό μισό ποσό καί μέ τήν ἐπιπρόσθετη στήριξη τοῦ Προέδρου τῆς Βουλῆς Κώστα Τασούλα καί τῆς Προέδρου τῆς Ἐθνικῆς Ἐπιτροπῆς 2021 Γιάννας Ἀγγελοπούλου τά καταφέραμε. Ὁ Γιάννης Μετζικώφ ἀναπαρέστησε ἐκπληκτικά τό γραφεῖο τοῦ πρώτου Κυβερνήτη στήν Αἴγινα, πού γιά ἑνάμισι χρόνο ἀποτέλεσε τήν πρώτη πρωτεύουσα τοῦ νεότερου ἑλληνικοῦ κράτους.

Ἀπό ἐκείνη τήν περίοδο ὅμως συγκράτησα ἰσχυρή στήν μνήμη μου τήν ἐμπειρία τοῦ περίφημου Ταμείου Χρηματοπιστωτικῆς Σταθερότητας στίς Τράπεζές μας. Καί γιά νά πᾶνε στήν τουαλέττα οἱ τραπεζῖτες μας, πού λέει καί ὁ λόγος, ἔπρεπε νά ρωτήσουν τά διορισμένα στά διοικητικά συμβούλια τῶν ἑλληνικῶν τραπεζῶν ἀλλοδαπά μέλη τοῦ Ταμείου Χρηματοπιστωτικῆς Σταθερότητας. Ὁ συγκεκριμένος νόμος μαζί μέ τήν ἐνεχυρίαση τῆς δημόσιας περιουσίας στό ὑπερ-Ταμεῖο ψηφίστηκε ἐπί ΣΥΡΙΖΑ καί διεύρυνε τότε, ἐμβάθυνε ἀκριβέστερα, τό ἀποικιοκρατικό καθεστώς στήν πατρίδα μας. Δέν τό ἐπινόησε τό πρῶτον ὅμως. Εἶχαν προηγηθεῖ καί ἄλλα μέ τό πρῶτο μνημόνιο τοῦ ΠΑΣΟΚ.

Ὑπό τό κράτος τῆς ἀνάμνησης αὐτῶν τῶν γεγονότων (τράπεζες κρεμασμένες στό τσιγκέλι ἀπό τούς δανειστές, τράπεζες μετατραπεῖσες σέ τελωνεῖα μέ τά capital controls), θεωρῶ σπουδαία ἐξέλιξη τήν χθεσινή ἀνακοίνωση τῆς Eurobank, ὅτι ἀπαλλάσσεται ἀπό τό Ταμεῖο Σταθερότητας καί ἀνακτᾶ τήν ἀνεξαρτησία της. Τήν ἀξιοπρέπειά της ἐν τέλει. Ἐπί τέλους, στό μέλλον τά διοικητικά συμβούλια τῶν τραπεζῶν θά ἀποτελοῦνται ἀπό Ἕλληνες. Καί ἄν τυχόν περιλαμβάνουν μεταξύ αὐτῶν ἀλλοδαπούς, αὐτοί θά διορίζονται ἀπό διοικητικά συμβούλια κατά πλειοψηφία ἑλληνικά.

Ὡστόσο, κοιτάζοντας κανείς τόσο πρός τό παρελθόν ὅσο καί πρός τό μέλλον, ὀφείλει νά εἶναι προβληματισμένος καί σκεπτικός. Ἡ ἀνεξαρτησία δέν προσφέρεται γιά μεγάλους πανηγυρισμούς. Τό 2010 ὅταν ὑπεγράφη τό πρῶτο μνημόνιο οἱ Ἑλληνικές Τράπεζες (Eurobank, Ἐθνική, Alpha, Πειραιῶς) εἶχαν ἀναπτύξει μαζί μέ τόν ἐθνικό τηλεπικοινωνιακό πάροχο ΟΤΕ, τίς κατασκευαστικές ἑταιρεῖες καί τίς ἑταιρεῖες ἐνέργειας, ἕνα τεράστιο δίκτυο στά Βαλκάνια καί τήν Ἀνατολική Εὐρώπη. Δίκτυο πού εἶχε αὐξήσει κατακόρυφα τήν γεωπολιτική ἰσχύ τῆς χώρας καί τήν εἶχε καταστήσει σεβαστή σέ ὅλους τούς βόρειους γείτονές μας. Τά δυνητικά μας σύνορα ἦταν ἀπείρως μεγαλύτερα ἀπό τά φυσικά. Ἡ Ἑλλάς γνώριζε μοναδική ἀκμή. Οἱ τράπεζές μας εἶχαν ἐγκατασταθεῖ στήν Τουρκία (Finance), στήν Σερβία, στήν Ἀλβανία, στά Σκόπια, στήν Βουλγαρία, τήν Ρουμανία καί σέ μερικές ἀπό τίς βαλτικές τέως ἀνατολικές χῶρες. Τό δίκτυο αὐτό ἐξαρθρώθηκε ἐν ριπῇ ὀφθαλμοῦ μέσα στήν ἐποχή τῶν μνημονίων. Ἦταν βασικά ἕνας ἀπό τούς κρυφούς λόγους ἐπιβολῆς τῶν μνημονίων. Ὁ ἱστορικός τοῦ μέλλοντος θά ἀνακαλύψει ὅτι ποτέ δέν ἄρεσε στόν ἀμερικανικό καί στόν γερμανικό παράγοντα ὁ ἀνεξάρτητος βηματισμός πού εἶχε ἀναπτύξει ἡ Ἑλλάς ἔξω ἀπό τά φυσικά της σύνορα. Δέν ἄρεσε ὁ βηματισμός στά ἐνεργειακά, μολονότι εἶχε τήν ἔγκριση τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς ἀκόμη καί γιά τόν ρωσσικό ἀγωγό.

Δέν ἄρεσε ὁ ἑλληνικός «οἰκονομικός ἐπεκτατισμός» σέ ὁλόκληρη τήν περιοχή, κάποιοι μᾶς εἶχαν στό μυαλό τους ὡς τά παιδιά γιά τά θελήματα. Δέν ἄρεσε γενικῶς ὅτι ἡ Ἑλλάς ἀποκτοῦσε πρώτη φορά στήν ἱστορία της ἀπό τῆς συστάσεως τοῦ νεοελληνικοῦ κράτους ἀπροσδόκητο γεωπολιτικό μπόι. Αὐτό πλήρωσε ἄλλως τε πέραν τῶν προφανῶν καί ὁ Καραμανλῆς. Ἔγραφα τότε σταθερά ὅτι προφανῶς τά μνημόνια δέν ἔφεραν τήν κρίση, ἔφεραν ὅμως τήν ἐξάρτηση. Ἡ πρώτη δουλειά τῶν δανειστῶν ἦταν νά ἐνταφιάσουν τούς ἀγωγούς καί ἡ δεύτερη νά ξηλώσουν ὅλο τό δίκτυο τῶν ἑλληνικῶν τραπεζῶν σέ αὐτήν τήν μεγάλη περιοχή. Γιά νά τό παραδώσουν σέ συγκεκριμένη αὐστριακή τράπεζα, ἡ ὁποία ὑπῆρξε ἡ ἐμπροσθοφυλακή τοῦ γερμανικοῦ κράτους. Τά ἴδια ἀκριβῶς ἔκαναν καί στήν Κύπρο μέ τό κούρεμα. Στόχευσαν στόν ὑγιῆ τραπεζικό τομέα. Ἄν μᾶς θυμίζει κάτι λοιπόν ἡ χθεσινή ἐξέλιξη τῆς Eurobank, εἶναι τό τί χάσαμε στό παρελθόν. Πόσο πίσω γυρίσαμε.

Ἀπό ἐκεῖ πού ἤμασταν οἱ ἄρχοντες ὅλης τῆς περιοχῆς καί ἡ χρηματοδότηση τῶν οἰκονομικῶν ἐλίτ τῶν Βαλκανίων γινόταν μέ ἑλληνικό χρῆμα, σήμερα ἐξουθενωμένοι χαιρόμαστε γιά τήν ἀνάκτηση τῆς ἀνεξαρτησίας στά διοικητικά συμβούλια τῶν τραπεζῶν ἐντός συνόρων. Γιά τό στοιχειῶδες. Ἐνῷ ἄν εἴχαμε καταφέρει νά διατηρήσουμε τό τραπεζικό δίκτυο ζωντανό καί εἴχαμε προλάβει νά κατασκευάσουμε τούς ἀγωγούς, οὐδείς θά διανοεῖτο νά ζητήσει τήν χρεοκοπία μας. Ὅπως δέν διανοεῖται σήμερα κανείς νά ἐπιδιώξει τήν χρεοκοπία τῆς Τουρκίας. Κάπως ἔτσι ἀπέτυχε μία μοναδική ἑλληνική ἄσκηση ἐθνικῆς ἀνεξαρτησίας ἐντός τῶν θεσμῶν τῆς Δύσεως.

Μά καί κοιτάζοντας πρός τό μέλλον πάλι πρέπει νά εἴμαστε σκεπτικοί καί προβληματισμένοι. Διότι τό μέλλον τῶν τραπεζῶν δέν θά διέπεται ἀπό ἐθνική ἀνεξαρτησία. Ἀντιθέτως. Σκοπός τῆς Κριστίν Λαγκάρντ πού μελετᾶ καιρό τώρα τήν διατραπεζική Ἕνωση μέ στόχο κυρίως γαλλικές, ἑλβετικές καί γερμανικές τράπεζες εἶναι νά πάψουν στό μέλλον τά χρηματοπιστωτικά ἱδρύματα νά ἀποτελοῦν ἐθνικό ἐργαλεῖο στά χέρια τῶν ἑκάστοτε πολιτικῶν ἡγεσιῶν.

Ἡ ἀρχή ἔγινε ἀπό τίς ΗΠΑ ὅπου μικρές ἡμισυστημικές τράπεζες, τό χρῆμα τῶν ὁποίων μόχλευαν κυβερνῆτες Πολιτειῶν, ἔχασαν τήν αὐτονομία τους ἀπορροφηθεῖσες ἀπό μεγαλύτερες. Ἡ συνέχεια θά δοθεῖ ἐπί εὐρωπαϊκοῦ ἐδάφους, τοῦ χρόνου πιθανόν. Μέσα σέ αὐτό τό πλαίσιο καί οἱ ἑλληνικές τράπεζες θά ἀναγκαστοῦν ἀργά ἤ γρήγορα νά μετάσχουν σέ εὐρύτερα πολυεθνικά σχήματα ἐγκαταλείποντας τήν μοναξιά τους καί ὅποια ἀνεξαρτησία τους. Τό μήνυμα θά εἶναι ὅτι ἡ οἰκονομία καί τά γεωπολιτικά συμφέροντά της ἐπικρατοῦν τῶν ἐθνικῶν κρατῶν. Ἄς χαροῦμε λοιπόν γιά λίγο τό χθεσινό νέο τῆς ἀπαγκίστρωσης τῆς Eurobank ἀπό τούς Φράγκους χαρτογιακᾶδες.

Προσοχή ὅμως! Ἀμέσως μετά, ἕπεται περισυλλογή. Οἱ ἀλλαγές πού ἔρχονται εἶναι μεγάλες.