Ανάλυση της Αμερικανικής εταιρείας αναλύσεων για την αλλαγή της τουρκικής στάσης αναφορικά με την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Η απόφαση της Τουρκίας να στηρίξει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ την τελευταία στιγμή αντικατοπτρίζει την εξισορροπητική πράξη της Άγκυρας μεταξύ Ανατολής και Δύσης, καθοδηγούμενη από την τουρκική επιθυμία για δυτική οικονομική και αμυντική βοήθεια. Μετά από ένα χρόνο καθυστέρησης της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε την παραμονή της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στις 11-12 Ιουλίου στη Λιθουανία ότι θα στηρίξει την ένταξη της Στοκχόλμης στη συμμαχία. Στη συνέχεια, στις 12 Ιουλίου, ανακοίνωσε ότι το τουρκικό κοινοβούλιο δεν θα ψηφίσει επί του θέματος πριν από το τέλος των θερινών διακοπών τον Οκτώβριο, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχουν ακόμη κάποιες διαπραγματεύσεις της τελευταίας στιγμής μεταξύ της Άγκυρας και των δυτικών εταίρων της.
Η Τουρκία επιδιώκει να βελτιώσει τους δεσμούς της με τη Δύση, ελπίζοντας στην προσέλκυση των αναγκαίων ξένων επενδύσεων για την επανεκκίνηση της οικονομίας της. Τα τελευταία χρόνια, οι ροές ξένων επενδύσεων προς την Τουρκία έχουν επιβραδυνθεί, εν μέρει λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με το αν ο Ερντογάν ήθελε να εμβαθύνει τους δεσμούς της χώρας του με τη Δύση ή να αποστασιοποιηθεί ως αντάλλαγμα για καλύτερες σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα (οι οποίες θα παρουσίαζαν κινδύνους κυρώσεων και δυσφήμισης για δυτικές επιχειρήσεις και κυβερνήσεις). Η Τουρκία, ωστόσο, χρειάζεται απεγνωσμένα σκληρό νόμισμα και επενδύσεις για να μετριάσει τη συνεχιζόμενη οικονομική της κρίση, κάτι που οι Ευρωπαίοι εταίροι της μπορούν καλύτερα να προσφέρουν, ό,τι οι -περιορισμένοι από κυρώσεις- ανατολικοί εταίροι της, όπως η Ρωσία. Για τον σκοπό αυτό, ο Ερντογάν και το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) έχουν ξεκινήσει μια πορεία οικονομικής ανασύνταξης με επίκεντρο την αγορά μετά την αποφασιστικής σημασίας επανεκλογή τους τον Μάιο. Στις 3 Ιουνίου, ο Ερντογάν παρουσίασε ένα νέο υπουργικό συμβούλιο με περισσότερους τεχνοκράτες για την προσαρμογή της οικονομικής στρατηγικής της χώρας, η οποία έχει έκτοτε οδηγήσει στην επιστροφή ξένων μετρητών αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων στις τουρκικές αγορές συμβάλλοντας στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών. Η κίνηση της Τουρκίας να ξεμπλοκάρει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα συμβάλει στην προσέλκυση ακόμη περισσότερων ευρωπαϊκών επενδύσεων βελτιώνοντας τις διπλωματικές της σχέσεις με τη δυτική συμμαχία, γεγονός που με τη σειρά του θα διευκολύνει τις δυτικές κυβερνήσεις να υποστηρίξουν τον ιδιωτικό τους τομέα στη δημιουργία βαθύτερων δεσμών με την Τουρκία.
Φιλικότερες σχέσεις με τη Δύση θα μπορούσαν επίσης να επιτρέψουν στην Τουρκία να εξασφαλίσει παραχωρήσεις σε θέματα εθνικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της χαλάρωσης ορισμένων από τα υφιστάμενα εμπάργκο όπλων των Ευρωπαίων εταίρων της. Η διατάραξη των σχεδίων επέκτασης του ΝΑΤΟ θα έθετε σε κίνδυνο τους δεσμούς της Τουρκίας με τη δυτική συμμαχία, σπέρνοντας δυσπιστία σχετικά με τη δέσμευση της Τουρκίας στις ανησυχίες των άλλων μελών. Η απόφαση να στηρίξει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ αντανακλά, επομένως, και την επιθυμία της Τουρκίας να προστατεύσει τις σχέσεις της με τη συμμαχία, την οποία αξιοποιεί εδώ και καιρό για να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα ασφαλείας. Πράγματι, κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, η Άγκυρα έθεσε μια σειρά όρους (παραχωρήσεις) κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τους δυτικούς εταίρους της αναφορικά με την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Το πιο σημαντικό, οι Ηνωμένες Πολιτείες υποσχέθηκαν να στείλουν επιτέλους στην Τουρκία αεροσκάφη F-16 και κιτ εκσυγχρονισμού μετά από καθυστέρηση δύο ετών. Σε αντάλλαγμα για την έγκριση της ένταξής της στο ΝΑΤΟ από την Άγκυρα, η Σουηδία προσφέρθηκε επίσης να προσαρμόσει τους αντιτρομοκρατικούς νόμους της σύμφωνα με τις τουρκικές προτιμήσεις, μεταξύ άλλων προσθέτοντας μεγαλύτερη ευελιξία στην έκδοση ενός φερόμενου ως Κούρδου μαχητή στην Τουρκία.
Αλλά ενώ μπορεί να κλίνει λίγο πιο κοντά στη Δύση προς το παρόν, η Τουρκία θα εξακολουθεί να αναζητά ευκαιρίες για να εμβαθύνει τη στενή της σχέση με τη Ρωσία. Με τις βουλευτικές εκλογές πλέον πίσω του και με την Τουρκία να μην πρόκειται να διεξαγάγει άλλες εκλογές πριν από το 2028, ο Ερντογάν μόλις εισήλθε σε μια περίοδο όπου δεν θα πρέπει να ανησυχεί τόσο πολύ για την προοπτική του να συναινέσει στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις και να φανεί ενδεχομένως αδύναμος στους εθνικιστές υποστηρικτές του. Αυτή η πολιτική ανάσα επιτρέπει στην Άγκυρα να στρέψει προσωρινά τις ισορροπίες της προς τη Δύση, με την ελπίδα να εξασφαλίσει νέα χρηματοδότηση και συμφωνίες για όπλα. Αλλά για να αποφύγει την υπερβολική εξάρτηση από τη Δύση, η Τουρκία θα συνεχίσει επίσης να καλλιεργεί ισχυρούς πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς με τη Ρωσία. Πράγματι, παρά την τρέχουσα απομόνωσή της λόγω κυρώσεων, η Μόσχα παραμένει ένας ισχυρός σύμμαχος που (σε αντίθεση με τις περισσότερες δυτικές χώρες) δεν θα καταδικάσει τις τουρκικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή τυχόν εκλογικές παρατυπίες. Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία δεν θα συμμετάσχει ποτέ ολοκληρωτικά στην εκστρατεία κυρώσεων της Δύσης κατά της Ρωσίας που σχετίζεται με την Ουκρανία, η οποία θα παραμείνει πηγή έντασης στις σχέσεις της Άγκυρας με τους εταίρους της στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Ομοίως, οι δραστηριότητες ενεργειακής έρευνας της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο (οι οποίες θα μπορούσαν να βλάψουν τους δεσμούς της με χώρες του ΝΑΤΟ, όπως η Ελλάδα), καθώς και οι επεκτατικές και παρεμβατικές πολιτικές της στη Συρία (όπου η τουρκική στρατιωτική δράση θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ στέλνοντας περισσότερους μετανάστες στην Ευρώπη και/ή στοχεύοντας τις συμμαχικές με τις ΗΠΑ κουρδικές δυνάμεις), θα μπορούσαν επίσης να διαταράξουν τις θερμότερες σχέσεις της με τη Δύση και να αναγκάσουν την Τουρκία να αναπροσαρμόσει τις ισορροπίες της προς τη Ρωσία.
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 23/7
Υπεύθυνη Διαχείρισης: Δέσποινα Συριοπούλου
