Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Ο τρόπος που σχεδόν ολόκληρος ο πλανήτης, αλλά και ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας των ΗΠΑ, υποδέχθηκε τον θρίαμβο του Μπάρακ Ομπάμα αποδεικνύει τη βαθύτατη παγκόσμια ανησυχία για την πορεία του κόσμου μας. Ο ίδιος ο εκλεγείς Πρόεδρος αναφέρθηκε εξάλλου, στην πρώτη ομιλία του μετά τη νίκη, στους δυο πολέμους που συνεχίζονται (Αφγανιστάν, Ιράκ), στην οικονομική κρίση και στον πλανήτη που απειλείται.
Στο ίδιο το εσωτερικό του «αυτοκρατορικού» κατεστημένου, εδώ και καιρό σοβούσε μια σοβαρή σύγκρουση ως προς τι δέον γενέσθαι. Οι νεοσυντηρητικοί ήταν φορείς ενός σχεδίου, που θα μπορούσε κανείς να το ονομάσει, «ολοκληρωτική αυτοκρατορία της παγκοσμιοποίησης». ‘Ηταν διατεθειμένοι (και ίσως είναι ακόμα, όσο μπορούν) να χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα στη διάθεσή τους για να το πετύχουν, περιλαμβανομένου και ενός πυρηνικού πολέμου στη Μέση Ανατολή.
Σε μια εποχή παγκόσμιας παθητικότητας των κοινωνιών, δραστικής υποχώρησης των κοινωνικών οραμάτων και κινημάτων, η αντίσταση στη νεοσυντηρητική «τρέλλα» (που, θυμίζουμε, δεν είναι τόσο «τρέλλα» όσο φαίνεται, είναι, αντίθετα, πολύ συνήθης στην ιστορία τρόπος δράσης αυτοκρατοριών), εκφράστηκε τελικά μέσα από την ίδια την εξουσία, αφού δεν είχε από πουθενά αλλού να εκφραστεί. ‘Οπως ήταν ένας συντηρητικός, δεξιός πολιτικός, ο Ντομινίκ ντε Βιλπέν, που ββρέθηκε σχεδόν μόνος, να εκφράσει το 2003 τη συνείδηση του ανθρώπινου γένους. (Ανεκτίμητη βέβαια ήταν, γιατί την έκανε δυνατή, η συνεισφορά της αντίστασης των Σουννιτών του Ιράκ, και όσων ακολούθησαν, χωρίς την οποία θα ζούσαμε ήδη στον κόσμο που περιγράφει στα βιβλία του ο Χάξλευ. Αργά ή γρήγορα, η Ιστορία θα την αναγνωρίσει, χρονοτριβώντας κατά τα άλλα μόνο λίγο για να περιγράψει την απίθανη μικρότητα της συντριπτικής πλειοψηφίας των «ηγετών» μας). Εκφράστηκε από ανθρώπους όπως ο Ρόμπερτ Γκέιτς, ο Τζωρτζ Σόρος, ο Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι, ο Σιμόν Πέρες, ο Μπρεντ Σκώουκροφτ, από τις ίδιες τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, που αναγκάστηκαν να γελοιοποιήσουν πριν ένα χρόνο τον Πρόεδρό τους και την ισραηλινή κυβέρνηση, αφήνοντας να διαρρεύσει η έκθεσή τους που απέρριπτε τα περί πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Αυτοί ήξεραν πολύ καλύτερα από μας που πήγαιναν τον κόσμο ο Μπους, ο Τσένευ και τα ισραηλινά γεράκια. Ο τρόμος τους τους ανάγκασε να υπερβούν τα στενά, «ταξικά» ή «εθνικά» τους πλαίσια.
Μόνο υποθέσεις μπορούμε κατ ουσίαν να κάνουμε, στο παρόν στάδιο των γνώσεών μας, για τα επεισόδια που συγκλόνισαν το παρασκήνιο της παγκόσμιας εξουσίας τα τελευταία δύο χρόνια και, ιδίως, τους τελευταίους μήνες πριν από την αμερικανική προεδρική εκλογή. Μπορούμε όμως να είμαστε σχεδόν σίγουροι βασιζόμενοι στις υπάρχουσες ενδείξεις ότι ήταν ο υπουργός άμυνας των ΗΠΑ που εμπόδισε, στα τέλη της άνοιξης, ένα ακόμα σχέδιο επίθεσης κατά του Ιράν. Η αντίπαλη «φράξια» αντεπετέθη με την γεωργιανή προβοκάτσια, προορισμένη από τη μια να ενισχύσει τον Μακ Κέιν, δημιουργώντας ψυχροπολεμικό κλίμα, από την άλλη να θέσει τη Ρωσία στο εδώλιο του κατηγορουμένου διεθνώς, καθιστώντας πολιτικά δυσχερή την αποστολή αντιαεροπορικών όπλων στην Τεχεράνη. Ο ψυχρός πόλεμος δεν άρχισε, η απειλή όμως «συγκροτήθηκε» έναντι μιας Μόσχας που, ακόμα και υπό τον Πούτιν, όπως και υπό τους ηγέτες της ύστερης σοβιετικής περιόδου, στο βάθος ονειρεύεται πάντα μια ένταξη κατά το δυνατόν στο διεθνές «σύστημα», δεν θέλει αντιπαράθεση (με τον Πούτιν όμως δεν δέχεται αναξιοπρεπείς όρους).
Το τελευταίο επεισόδιο ήταν η χρηματιστική κρίση. Εδώ δυστυχώς είμαστε σε πολύ περισσότερο αμφίβολο έδαφος από ότι στα προηγούμενα επεισόδια. Ασφαλώς η κρίση ήταν εγγεγραμμένη στην ίδια τη λειτουργία του «συστήματος» και ήταν θέμα χρόνου το ξέσπασμά της. Πολλά όμως κυκλοφορούν διεθνώς για τις δυνάμεις που την προκάλεσαν τη συγκεκριμένη στιγμή, ιδίως προκαλώντας την κατάρρευση της Λέχμαν Μπράδερς. Κ κατάρευση αυτή δεν ήταν καθόλου αναγκαία και η τράπεζα θα μπορούσε να να έχει σωθεί. Συζητήσιμο είναι επίσης ο ρόλος της JPMorgan που πάγωσε περίπου 17 δις δολάρια ενεργητικών προκαλώντας την κατάρευση της πέμπτης επενδυτικής τράπεζας των ΗΠΑ. Σχετικές νύξεις έκαναν και οι εφημερίδες Sundau Times και Monde (3, 5 και 8.10).Τόσο η JPMorgan, όσο και η Goldman Scahs υποστηρίζουν εδώ και καιρό την εκλογή του Obama. Θα μου πείτε, «είναι αυτό δυνατό, δυνάμεις του χρηματιστικού κεφαλαίου να τορπιλίσουν το ίδιο το σύστημά τους;». Η απάντηση που μου δόθηκε όταν υπέβαλα αυτό το ερώτημα σε γνωστό διεθνή αναλυτή, ήταν «είναι δυνατό, αν αυτοί που το κάνουν, τύποι τύπου Σόρος, θέλουν, πιστεύουν και ελπίζουν ότι θα μπορέσουν έτσι να αναδιαρθρώσουν το σύστημά τους. ‘Αλλωστε ο καπιαλισμός δεν κινδυνεύει από καμμιά κομμουνιστική επανάσταση, ούτε υπάρχει εξωτερική δύναμη να καταλάβει τη Δύση». Πρόκειται φυσικά για υποθέσεις, υποθέσειςς που μεταφέρουμε με κάθε επιφύλαξη γεγονός όμως είναι ότι το δραματικό ξέσπασμα της χρηματιστηριακής κρίσης παραμονές των αμερικανικών εκλογών ήταν ο τελικός καταλύτης για τον θρίαμβο του Ομπάμα, για τον οποίο εργάστηκε φανατικά ένα μεγάλο μέρος του βορειοαμερικανικού κατεστημένου, υποχρεωμένο να ζητήσει «εξωτερική» συνδρομή, στο πρόσωπο ενός Αφροαμερικανού, για να ξεπεράσει το επικίνδυνο αδιέξοδό του.
Θα χρειαστεί όμως να περιμένουμε μερικούς μήνες, για να διαπιστώσουμε κατά πόσον, στο περιβάλλον του νέου Αμερικανού Προέδρου, υπάρχουν πραγματικά συγκροτημένα εναλλακτικά σχέδια αντιμετώπισης των τεράστιων, τόσο επικίνδυνων προκλήσεων του πλανήτη. Διαφορετικά, θα βρεθούμε σύντομα σε χειρότερο σημείο από αυτό που ξεκινήσαμε, και οι Εφιάλτες θα ξαναγυρίσουν πιο δυνατοί, με δεδομένο μάλιστα ότι πολιτικές και οικονομικές ηγεσίες, αλλά και κοινωνικά υποκείμενα του κόσμου μας, τελούν σε τόσο μεγάλη καθυστέρηση, αδράνεια και εγκεφαλική παράλυση. Το ολοκληρωτικό και εγκυμονούν τον κίνδυνο παγκόσμιας καταστροφής «αυτοκρατορικό» σχέδιο δεν έχει πεθάνει, έχει λαβωθεί μόνο. Είναι επίσης πολύ συζητήσιμο ότι η παγκόσμια εξουσία του καιρού μας έστω και αν αντιλαμβάνεται το πρόβληματα που απειλούν την ίδια μας την επιβίωση είναι διατεθειμένη να ηγηθεί στον δρόμο των κολοσιαίων αλλαγών που απατούνται. Μια κρίση πολύ πιο σοβαρή παραμένει πάντα η πιθανολογούμενη προοπτική.
