Της ΑΓΓΕΛΛΙΚΗΣ ΜΠΟΥΜΠΟΥΚΑ
Μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες λίστες που σφραγίζουν το τέλος κάθε χρονιάς, είναι εκείνες με τις λέξεις που γεννήθηκαν ή έγιναν πολύ δημοφιλείς κατά τη διάρκειά της. Το 2009 μας αποχαιρέτησε αφήνοντας πίσω του διεθνείς όρους όπως η «γρίπη των χοίρων» και η επαπειλούμενη «αποκάλυψη» (εκ του αγγλικού «πορκ», που σημαίνει «γουρούνι») που θα βίωνε η ανθρωπότητα από τη διάδοσή της. Αφησε, όμως, και όρους έντονου τοπικού ενδιαφέροντος, όπως τα «σταζ» και τα «σπρεντ», που γνώρισαν ιδιαίτερη δόξα στην Ελλάδα.
*Οι λέξεις, όμως, που έκλεψαν την παράσταση ήταν εκείνες που γεννιούνται από τη σαρωτική διάδοση των νέων τεχνολογιών. Η λέξη της χρονιάς ήταν, σύμφωνα με το Νέο Αμερικανικό Λεξικό της Οξφόρδης, η «unfriend», δηλαδή το ρήμα που χρησιμοποιεί κάποιος όταν διαγράφει από φίλο κάποιον με τον οποίο ήταν συνδεδεμένοι σε κοινωνικά δίκτυα όπως το Facebook.
*Για το επιτελείο του συγκεκριμένου λεξικού, η ανακοίνωση της «λέξης της χρονιάς» αποτελεί τη σημαντικότερη ετήσια παρέμβασή τους. Ταυτοχρόνως δημοσιοποιούν και μια λίστα με τις υπόλοιπες υποψήφιες λέξεις-φιναλίστ (βλ. πίνακα), που δίνουν και το περίγραμμα της εξέλιξης της αγγλικής γλώσσας.
Ανάλογη λίστα δημοσιεύουν και άλλοι φορείς όπως η Αμερικάνικη Διαλεκτική Κοινότητα (www.americandialect.org) και το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο της Γλώσσας (www.languagemonitor.com). Το Παρατηρητήριο καταλήγει στις δημοφιλέστερες λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιήθηκαν ετησίως στο αγγλόφωνο κομμάτι του πλανήτη (που σήμερα υπολογίζουν ότι αριθμεί 1,58 δισ. ανθρώπους), μετρώντας με αλγορύθμους τη χρήση τους στα ΜΜΕ, το Ιντερνετ, τα μπλογκ και άλλα κοινωνικά δίκτυα.
*Το 2009, πρώτη στη λίστα είναι η λέξη «Twitter», δηλαδή «η ικανότητα να συμπυκνώνει κανείς τη σκέψη του σε 140 χαρακτήρες» απαντώντας στο ερώτημα «τι κάνεις τώρα;». Δεύτερο έρχεται το όνομα «Ομπάμα» και τρίτος ο όρος «Η1Ν1», η επιστημονική ονομασία της γρίπης των χοίρων, που τελικά μετονομάστηκε «νέα γρίπη».
Ενδιαφέρον έχει η θέση 8 της λίστας, με το «αδρόνιο», το σωματίδιο που έγινε διάσημο από το περίφημο πείραμα του CERN.
*Ακολουθούν η «διαφάνεια» (ως στόχος πολλών κυβερνήσεων), η «οργή» (για τα μπόνους στελεχών σε εταιρείες που πτώχευσαν), η «ανεργία» και ο όρος «foreclosure» που σημαίνει τον αποκλεισμό από το πιστοληπτικό σύστημα λόγω αδυναμίας αποπληρωμής δόσεων δανείου, δηλαδή κάτι σαν τον δικό μας «Τειρεσία». Οπως φαίνεται, το 2009 έπεσε λίγο βαρύ στο ίδιο κοινό που ένα χρόνο νωρίτερα είχε αναδείξει ως κυρίαρχη λέξη το περίφημο σύνθημα «change» (αλλαγή) του προέδρου Ομπάμα.
*Ετσι, και η φράση «μανία για τον Ομπάμα» (Obama-mania) έπεσε φέτος μία θέση και είναι δεύτερη δημοφιλέστερη, κάτω από τον «Βασιλιά της Ποπ» Μάικλ Τζάκσον που αποχαιρέτησε τα εγκόσμια. Τρίτη φράση είναι η «κλιματική αλλαγή» (ήταν πρώτη το 2007) και τέταρτη η «γρίπη των χοίρων».
Αντίστοιχες λίστες αμιγώς ελληνικού ενδιαφέροντος δεν εντοπίζονται μέχρι σήμερα. Μπορούμε, όμως, να πάρουμε μια ιδέα για τους όρους που αναζητάμε συχνότερα μέσω της δημοφιλέστερης μηχανής αναζήτησης της Google:
*Ως φημοφιλέστεροι προηγούνται η «eurovision», το «facebook», το «youtube», η ίδια η «google», ο «καιρός», ο «paok», ο «olympiakos» και η «aek». Υπερβολική αύξηση, όμως, καταγράφηκε φέτος στις αναζητήσεις για τη «γρίπη», την «απόσυρση», τον «ΑΜΚΑ» (Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης, που έγινε υποχρεωτικός) αλλά… και τις «playmate» των καλλιστείων.
*Στην Ελλάδα θα μπορούσαμε να προσθέσουμε δύο ξένους όρους που εκτοξεύτηκαν στην κορυφή του ειδησεογραφικού ενδιαφέροντος λόγω της οικονομικής κρίσης και των εκλογών του περασμένου Οκτωβρίου. Το «σπρεντ», ας πούμε, εισέβαλε στη ζωή μας μαζί με την οικονομική κρίση. Μάθαμε ότι είναι η διαφορά που χωρίζει την απόδοση των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου από αυτό του γερμανικού. Ουσιαστικά δείχνει πόσο παραπάνω απόδοση (σε σύγκριση με το γερμανικό ομόλογο) ζητούν οι επενδυτές για να δανείσουν το ελληνικό Δημόσιο. Τους τελευταίους μήνες έχει φτάσει το 3% από περίπου 1% που ήταν όταν αγνοούσαμε την ύπαρξή του.
*Αυτό που μάθαμε για τα καλά, πάντως, ήταν τα «σταζ» (από τον γαλλικό όρο «stage») που για καιρό αποκαλούσαμε λανθασμένα και «στέιτζ». Πρόκειται για την περίοδο πρακτικής άσκησης που δίνει σε νέους εργαζόμενους χρήσιμη προϋπηρεσία ώστε να μπουν ευκολότερα στην «επίσημη» αγορά εργασίας. Μόνο που στην ελληνική τους εκδοχή τα «σταζ» αποδείχτηκαν μια ωραία μέθοδος αφ' ενός για κομματικές προσλήψεις και αφ' ετέρου για να κάνουν τη «λάντζα» των δημοσίων υπηρεσιών άνθρωποι χωρίς εργασιακά δικαιώματα.
