κ. Πρέσβη, όταν ένας διπλωμάτης φεύγει από μια χώρα του ζητείται συνήθως να πει τις εντυπώσεις του εν συντομία. Μπορείτε να το κάνετε αυτό χωρίς διπλωματικές υπεκφυγές;
Θα το κάνω ευχαρίστως. Τα τελευταία τρία χρόνια υπήρξαν υπέροχα για μένα ως διπλωμάτη, ως πατέρα και ως σύζυγο, ζώντας εδώ στην Ελλάδα. Πραγματικά η οικογένειά μας ερωτεύτηκε τη χώρα. Η Ελλάδα είναι τόσο όμορφο μέρος, ο κόσμος είναι τόσο ζεστός, φιλικός, φιλόξενος, το φαγητό είναι υπέροχο και δεν μπορείς παρά να δεθείς με την Ελλάδα. Την ίδια στιγμή ήταν πολύ ενδιαφέρον για μένα και διπλωματικά, έφτασα πριν από περίπου τρία χρόνια, όταν το μεγάλο πρόβλημα ασφάλειας ήταν οι διαδηλώσεις του Δεκεμβρίου του 2007 και ήταν πολύ ενδιαφέρον αλλά με ανησυχούσε επίσης και για τους Έλληνες φίλους να το παρακολουθώ. Έπειτα περάσατε σε μια πολιτική περίοδο, είχατε εκλογές και μια νέα κυβέρνηση και τώρα περνάτε μια ενδιαφέρουσα και γεμάτη προκλήσεις περίοδο στην οικονομία. Οπότε και από αυτή την άποψη ήταν πολύ ενδιαφέρον για μένα. Αλλά και εμείς είχαμε μια αλλαγή στην κυβέρνηση όταν έφτασα και αυτό αφορούσε και τις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις. Οι Έλληνες είναι πολύ θετικοί απέναντι στον πρόεδρο Ομπάμα και την κυβέρνηση, υιοθετήσαμε από κοινού πολλές πρωτοβουλίες σε τομείς όπως το περιβάλλον, η εξωτερική πολιτική, για τις οποίες η Ελλάδα γνωρίζω ότι ενδιαφέρθηκε πολύ. Για μένα λοιπόν ήταν τρία φανταστικά χρόνια και το πιο αξιομνημόνευτο είναι ότι έχω μια εγγονή που γεννήθηκε εδώ, οπότε νιώθω ότι έχω μια Αθηναία που θα με κρατήσει δεμένο για πάντα με την Ελλάδα.Ποια είναι τα κυριότερα ζητήματα που απασχολούν τις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις.
Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή στην κορυφή της ατζέντας είναι η οικονομία, γιατί η Ελλάδα περνά μια πολύ δύσκολη περίοδο με το χρέος και το δημοσιονομικό έλλειμμα. Φάνηκε ότι κάτι που συμβαίνει σε μια μικρή οικονομία μπορεί να επηρεάσει τις διεθνείς αγορές και δυνητικά και την υγεία συνολικά του διεθνούς οικονομικού συστήματος. Για τις ΗΠΑ αυτό που κάνει εδώ η Ελλάδα είναι απολύτως σημαντικό, όσο αφορά τη σταθεροποίηση της οικονομικής πολιτικής, την υιοθέτηση διαρθρωτικών αλλαγών, την επιστροφή σε οικονομική σταθερότητα, που θα ηρεμήσουν τις διεθνείς αγορές και θα επιτρέψουν τη συνέχιση της διεθνούς οικονομικής ανάκαμψης. Είναι σημαντικό για τις ΗΠΑ, για άλλες χώρες του κόσμου, αλλά και για την Ελλάδα, η οικονομική ανάκαμψη που σημειώνεται σε μια χώρα να μην κάνει δύσκολη την ανάκαμψη για την Ελλάδα. Για μένα λοιπόν αυτό βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας, αλλά δουλεύουμε με την Ελλάδα και πάνω σε άλλα ζητήματα, τα παραδοσιακά θέματα είναι πάντα εκεί,όπως για παράδειγμα η σημασία της υποστήριξης μιας λύσης για το Κυπριακό, η ενθάρρυνση της σταθερότητας στα Βαλκάνια, το να προωθήσουμε την ειρήνη στη Μέση Ανατολή και καλές σχέσεις με την Τουρκία. Αυτά βρίσκονται όλα εκεί. Αλλά για μένα αυτό που έχει σημασία στην εξωτερική πολιτική παγκοσμίως είναι η πραγματικότητα ότι ο κόσμος στρέφεται πλέον ολοένα και περισσότερο προς τις διεθνείς κρίσεις που αντιμετωπίζουμε, όσο περνά ο χρόνος γίνονται πραγματικότητα, το περιβάλλον για παράδειγμα, βλέπετε τι έγινε στο κόλπο του Μεξικό με την πετρελαιοκηλίδα. Βρέθηκα στο Σούνιο τις προάλλες, και σε μια παραλία υπήρχαν κηλίδες πετρελαίου και σκεφτόμουν ότι αντιμετωπίζουμε, σε πολύ μικρότερο επίπεδο, τέτοιου είδους προβλήματα εδώ. Η μετανάστευση, γνωρίζω ότι είναι πολύ σημαντικό πρόβλημα για την Ελλάδα, είναι όμως σημαντικό και για τις ΗΠΑ, οι προκλήσεις από την μετανάστευση που αντιμετωπίζουμε παντού στον κόσμο, εξαιτίας της οικονομικής εκτόπισης κλπ είναι κοινές προκλήσεις για όλους μας. Η τρομοκρατία, η Ελλάδα υπέφερε εσωτερικά από πρόσφατες επιθέσεις, που αντηχούν στο σύστημά σας εδώ, περάσαμε τα ίδια. Θα μπορούσα να πω κι άλλα, αλλά για μένα η πραγματικότητα πλέον έχει να κάνει λιγότερο με σύνορα και χώρες με την παραδοσιακή έννοια και περισσότερο με διεθνείς προκλήσεις.
Αναφέρατε την τρομοκρατία. Εξακολουθεί να ανησυχεί η κυβέρνησή σας για το πρόβλημα της τρομοκρατίας στην Ελλάδα ή αυτό κινείται στο μέσο όρο των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών;
Όταν μιλάμε για τρομοκρατία ο μέσος όρος είναι ένας όρος σχετικός, γιατί νομίζω ότι κανείς μας δεν νιώθει άνετα με κανένα ποσοστό τρομοκρατίας. Σίγουρα ανησυχούμε με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζετε στη χώρα σας, έχουμε εντυπωσιαστεί από τα βήματα που έχουν κάνει οι κυβερνήσεις σας για να τις αντιμετωπίσουν και να συλλάβουν κάποιους υπεύθυνους για προηγούμενες επιθέσεις, και ανησυχούμε και με την πρόσφατη επίθεση. Πιο συγκεκριμένα αυτό που μας προκαλεί νευρικότητα είναι ότι η τρομοκρατία στην Ελλάδα σημειώνει ποιοτικές αλλαγές, με την κακή έννοια. Οι ένοχοι φαίνεται ότι έχουν αυξήσει τη δυνατότητα καταστροφής αλλά και θανάτου πολιτών μέσω ισχυρότερων βομβών. Όσο καιρό βρίσκομαι εδώ αυξήθηκαν οι βομβιστικές επιθέσεις, έκαναν την εμφάνισή τους οι βόμβες- πακέτα, αυτές είναι νέες εξελίξεις που δείχνουν ότι υπάρχει μια μετάβαση από αυτό που συνέβαινε στο παρελθόν, όταν προσπαθούσαν να κάνουν μια πολιτική δήλωση, χωρίς να σκοτώσουν κανέναν, στο να στοχεύουν πλέον σε ανθρώπους και να επιδιώκουν να υπάρξουν θύματα. Για μας αυτή είναι μια πολύ ανησυχητική εξέλιξη και θέλουμε να σταθούμε στο πλευρό της Ελλάδας στην προσπάθειά της να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση, έχει την πλήρη υποστήριξή μας και οποιοδήποτε είδος βοήθεια μπορούμε να παράσχουμε, σε επίπεδο εγκληματολογικής και τεχνολογικής και φυσικά την υποστήριξη του αμερικανικού λαού, όλες οι χώρες υποφέρουν από παρόμοια προβλήματα, δεν είναι μόνο οι Ελλάδα, και άλλες ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν παρόμοιες, αν όχι χειρότερες καταστάσεις, αλλά αυτό δε μειώνει τη σημασία του προβλήματος εδώ και νομίζω ότι όλοι πραγματικά ανησυχούν.
Το Stratford είναι ένα σημαντικό Ινστιτούτο στις ΗΠΑ, πρόσφατα δημοσίευσε μια έκθεση όπου μιλούσε για απώλεια της γεωπολιτικής σημασίας της Ελλάδας. Συμφωνείτε με αυτή την άποψη;
Όχι δεν συμφωνώ. Η γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας προέρχεται από τη θέση της στη γειτονιά σας, είχατε πάντα μια σημαντική θέση και για το λόγο αυτό έχετε τόσο πλούσια ιστορία, αλλά και γι’ αυτό είναι σημαντική και στο σύγχρονο κόσμο. Βρίσκεστε στο σταυροδρόμι ανάμεσα στο μουσουλμανικό κόσμο και την Ευρώπη, αποτελείτε το κλειδί σε ολόκληρη την προσπάθεια προσέγγισης και οι Έλληνες αντιλαμβάνεστε τον κόσμο με τρόπο που οι άλλοι δεν το κάνουν, γιατί ζείτε σε αυτή την περιοχή για πολύ καιρό, βρίσκεται στο δρόμο ανάμεσα στη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο και τον Ατλαντικό ωκεανό, είστε στο δρόμο της μετανάστευσης από τη ΝΑ Ασία, το Πακιστάν, τη Συρία, το Ιράκ, τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη. Έχετε μια καίρια θέση για ανεφοδιασμό των Βαλκανίων, από τη Θεσσαλονίκη, αυτό το λιμάνι εδώ, οπότε για μένα δεν υπάρχει υποβάθμιση του γεωστρατηγικού ρόλου της Ελλάδας. Κάτι άλλο ίσως άλλαξε λίγο και νομίζω ότι οι Έλληνες δεν το βλέπουν με τον ίδιο τρόπο. Έλληνες φίλοι μου λένε πολλές φορές “αγαπάτε την Τουρκία περισσότερο από την Ελλάδα και τους λέω ότι τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι και πρέπει να σκεφτούν τη διαφορά. Η Ελλάδα είναι μέλος της ΕΕ, η Τουρκία δεν είναι. Κάθε φορά που αμερικανοί αξιωματούχοι ταξιδεύουν στις Βρυξέλλες, είναι σαν να ταξιδεύουν κατά κάποιο τρόπο και στην Ελλάδα, γιατί έχετε τους εκπροσώπους σας στην ΕΕ και κάθε φορά που οι ΗΠΑ κάνουν διάλογο με την ΕΕ είναι σαν να συνομιλούν και με την Ελλάδα. Αυτό λοιπόν που άλλαξε τα τελευταία 20-30 χρόνια είναι ότι η Ελλάδα είναι μέρος της ευρωπαϊκής κοινότητας, και αλληλεπιδρά στην εξωτερική πολιτική ως μέρος αυτής της κοινότητας, όχι μόνο στο πλαίσιο της διμερούς σχέσης, οπότε μερικές φορές όταν δεν παίρνετε την ανάλογη προσοχή εδώ στην Αθήνα, αυτό αντικατοπτρίζει περισσότερο την ωρίμανσή σας με τη διεθνή έννοια, ότι είστε δηλαδή μέλος της ΕΕ.
Μιλήσατε για τη σημασία της Ελλάδας στην περιοχή, οι ΗΠΑ και η Ελλάδα είναι δύο παραδοσιακοί σύμμαχοι παρόλα αυτά όμως δεν έχουν κοινές θέσεις σε κανένα από τα θέματα που η Ελλάδα θεωρεί ύψιστης εθνικής σημασίας. Γιατί;
Νομίζω ότι αυτό είναι μια μεγάλη παρανόηση, γιατί στο μυαλό μου η Ελλάδα και οι ΗΠΑ είναι πολύ κοντά η μια στην άλλη. Και αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα στο στρατηγικό όραμα και μιας εικόνας για τον κόσμο και σε ζητήματα τακτικής ή επιχειρησιακού επιπέδου. Οπότε αν δείτε το στρατηγικό επίπεδο νομίζω ότι μοιραζόμαστε κοινές αξίες στην εξωτερική μας πολιτική, και η προσέγγισή μας βασίζεται στις ίδιες αξίες, που ήταν μέρος της αρχαίας Ελλάδας και υιοθέτησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και τώρα προχωρούν με αυτές. Αν μιλάτε λοιπόν για την Κύπρο το όραμά μας είναι ίδιο με το δικό σας. Θέλουμε μια ενωμένη Κύπρο, θέλουμε να δούμε μια λύση για το πρόβλημα εκεί, θέλουμε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία και θέλουμε αυτό το πρόβλημα να επιλυθεί. Και στρατηγικά νομίζω ότι δεν υπάρχει διαφορά σε αυτά που θέλουμε, μπορεί κατά διαστήματα να υπάρχουν κάποιες διαφορές στην τακτική, στον τρόπο που θεωρείται καλύτερος για να αντιμετωπιστεί κάποιο δευτερεύον ζήτημα, στο πλαίσιο αυτού ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος βρεθεί μια λύση, αλλά θέλουμε μια λύση εκεί.
Όσο αφορά την Τουρκία, θέλουμε αυτό που θέλετε κι εσείς, μια καλή, ισχυρή γείτονα για την Ελλάδα. Δημοκρατική, ευημερούσα Τουρκία, που σέβεται τις πρωταρχικές αξίες που σεβόμαστε όλοι στη διεθνή κοινότητα και αποτελούν βάση του αμερικανικού και του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Βλέπουμε λοιπόν και τα δικά μας και τα δικά σας συμφέροντα. Μπορεί πάλι να υπάρχουν κάποιες διαφορές στην τακτική, στον τρόπο που ανταποκρινόμαστε σε συγκεκριμένα ζητήματα στο Αιγαίο και αλλού, αλλά αυτό συμβαίνει γιατί προσβλέπουμε σε μια ωρίμανση αυτής της σχέσης και με τον καιρό ελπίζουμε ότι η Τουρκία θα γίνει μέλος της ΕΕ και ότι ζητήματα θα επιλυθούν ως μέρος αυτής της διαδικασίας. Στα Βαλκάνια, θέλουμε να έχετε σταθερούς γείτονες, θέλουμε Βαλκάνια που δεν επιδιώκουν τα δεινά του πολέμου, που σημειώθηκαν πολλές φορές τα τελευταία εκατοντάδες χρόνια, θέλουμε να δούμε μια αρμονική, διεθνική κοινότητα σε αυτή τη γειτονιά, να έχετε ευημερούντες γείτονες και θέλουμε να επιλυθεί το ζήτημα του ονόματος με τρόπο να σας ικανοποιεί, που να σέβεται και αντιλαμβάνεται την πολιτιστική σας κληρονομιά, και τη σημασία για αυτή την περιοχή και κυρίως που σέβεται σημαντικές πολιτιστικές και ιστορικές πτυχές της ελληνικής Μακεδονίας. Πιστεύω λοιπόν ότι στρατηγικά έχουμε κοινά συμφέροντα, σε επίπεδο τακτικής κάποιες φορές μπορεί να έχουμε διαφορές, ο κόσμος να θεωρεί ότι δεν λειτουργούμε σωστά για να το πετύχουμε αυτό, νομίζω ότι αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι ως διεθνής παίκτης αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να λειτουργήσουμε με τρόπο που θα είναι χρήσιμος και θα υποστηρίζει μια διαδικασία, που οδηγεί εκεί που θέλουμε να φτάσουμε. Αν λέγαμε ότι είμαστε 100% στο πλευρό της Ελλάδας σε όλα τα ζητήματα, δεν θα σας ήμαστε χρήσιμοι και θα βοηθούσαμε σε δευτερεύοντα ζητήματα που δεν σας είναι τόσο σημαντικά.
Κ. Πρέσβη, η Ελλάδα και η Τουρκία είναι μέλη της ίδιας συμμαχίας. Γνωρίζετε την απειλή casus belli της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας. Πώς είναι δυνατό ένα μέλος μιας συμμαχίας να απειλεί ένα άλλο με casus belli και ποια η θέση της ίδιας της συμμαχίας;
Νομίζω ότι αυτό που προσπαθούσε πάντα να κάνει η συμμαχία ήταν να συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ των δύο συμμάχων. Το casus belli δεν μας είναι ευχάριστο και ο ρόλος μας ως ΝΑΤΟ είναι να προσπαθούμε να μειώνουμε αυτές τις εντάσεις, να προσπαθούμε να υποστηρίζουμε την Ελλάδα και την Τουρκία στις συνομιλίες και το διάλογο και να προσπαθούμε να τα προωθούμε αυτά προς μια διαφορετική κατεύθυνση. Αυτό που βλέπουμε πάντα στην ιστορία των εντάσεων μεταξύ των δύο μελών είναι ότι το ΝΑΤΟ έρχεται πάντα σε κρίσιμα σημεία και κρίσιμες στιγμές και βοηθά την Ελλάδα και την Τουρκία να αποκλιμακώσουν τις εντάσεις και να βρει τρόπους να σας απομακρύνει από την πιθανότητα ενός θερμού επεισοδίου και πάντα στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, των συνομιλιών και του διαλόγου. Αντιλαμβάνομαι λοιπόν τις ανησυχίες της Ελλάδας ως προς αυτό το θέμα. Ελπίζω ότι ο πρωθυπουργός εδώ στην Ελλάδα, που έχει επιδείξει ένα όραμα και ηγεσία, προσπαθώντας για την οικοδόμηση μιας νέας σχέσης με τη γείτονά σας θα έχει επιτυχία σε αυτή την προσπάθεια, την οποία στηρίζουμε, είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από την ανταπόκριση που παίρνετε σε αυτό και από την τουρκική πλευρά σε αυτές τις συναντήσεις κορυφής, στη θέσπιση του συμβουλίου κορυφής. Νομίζω ότι αυτός είναι ο δρόμος για την επίλυση των θεμάτων που συζητάτε. Ο διάλογος και η ενασχόληση είναι το κλειδί. Έχει ενδιαφέρον ότι το ΝΑΤΟ στη διάρκεια της ιστορίας του αντιμετώπισε διαφορετικές αντιδράσεις από την Ελλάδα και τους πολίτες της ως προς τη δημοτικότητά του, αλλά κατά τη γνώμη μου είναι ένα πραγματικά ένα θαύμα της σύγχρονης εποχής ως προς το τι κατάφερε να κάνει το ΝΑΤΟ στο ευρωπαϊκό προσκήνιο. Αν δείτε τις διαμάχες στην Ευρώπη τους τελευταίους δύο αιώνες μόνο, και τις συγκρίνετε με τα τελευταία 60 χρόνια το ΝΑΤΟ θα δείτε πώς αυτές οι καίριες σχέσεις έχουν αλλάξει. Η αίσθηση ότι είμαστε όλοι μέλη του ΝΑΤΟ και ότι πηγαίνουμε τις διαφορές μας στο ΝΑΤΟ και συζητάμε για αυτά, προσπαθούμε να τα επιλύσουμε με διάλογο, χωρίς να κλιμακώνουμε την ένταση, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει στρατιωτική ή ένοπλη σύρραξη, για μένα είναι το πραγματικό θαύμα αυτού του οργανισμό, κάτι θα πρέπει να εκτιμάμε ιδιαιτέρως. Και αυτή είναι η απάντηση, κατά τη γνώμη μου, και στην ερώτηση, γιατί εξακολουθούμε να χρειαζόμαστε το ΝΑΤΟ, ο Ψυχρός Πόλεμος έχει τελειώσει. Το χρειαζόμαστε περισσότερο για μας, όπως και για εμάς ως προς τις άλλες χώρες, είναι μια ισχυρή δύναμη που μας φέρνει πιο κοντά ως χώρες για τη συνεργασία και αντιμετώπιση των διεθνών προκλήσεων, αλλά και των εσωτερικών προβλημάτων μας. Νομίζω ότι είναι καλό το ότι η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ και ότι το ΝΑΤΟ έχει επωφεληθεί με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους από τη συμμετοχή της Ελλάδας.
O κ. Ομπάμα χαρακτήρισε τις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις ως στρατηγικές. Ποιος θα ήταν ένας αντίστοιχος χαρακτηρισμός για τις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις;
Θα έλεγα το ίδιο. Ο πρόεδρος Ομπάμα υποδέχτηκε στο Λευκό Οίκο τον πρωθυπουργό Παπανδρέου τον περασμένο Μάρτιο, είχαν εξαιρετικές συνομιλίες και συζήτησαν για τη στρατηγική συνεργασία μεταξύ των χωρών μας. Είναι αντιληπτό και λαμβάνεται ως σημείο εκκίνησης ότι οι σχέσεις ΗΠΑ -Ελλάδας είναι στρατηγικές, μακροχρόνιες, ιστορικής και σύγχρονης σημασίας. Ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος Ομπάμα είχαν εξαιρετικές συνομιλίες στην Ουάσιγκτον, η υπουργός Εξωτερικών Κλίντον έχει συχνά τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον κ. Παπανδρέου και τον αναζητούν όχι μόνο για την άποψή τους για τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, γιατί ο πρωθυπουργός σας είναι μια προσωπικότητα διεθνούς κύρους. Νομίζω λοιπόν ότι η Ελλάδα, κυρίως στο διεθνές πεδίο, εμπλέκεται σε ζητήματα που είναι πολύ πάνω από το μέγεθος της χώρας σας, των 11 εκατομμυρίων κατοίκων και είστε ένας βασικός παίκτης στο διεθνές επίπεδο. Στις συνομιλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη, στις παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, ο πρωθυπουργός σας εμπλέκεται και δραστηριοποιείται ,όχι μόνο με την Ουάσιγκτον, αλλά και με άλλες πρωτεύουσες. Ο κόσμος λοιπόν θεωρεί την Ελλάδα σημαντική και με στρατηγική σημασία χώρα.
κ. Πρέσβη διάβασα το βιβλίο του Κίσινγκερ για τη διπλωματία και γνωρίζω ότι η χώρα σας και οι πολιτικοί σας δεν πιστεύουν στην ισορροπία των δυνάμεων. Στην προηγούμενη συνέντευξή μας σας ρώτησα αν υπάρχει κίνδυνος να ανατραπεί η ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή, εξαιτίας της υποστήριξής σας στην Τουρκία. Μου απαντήσατε ότι δεν λαμβάνετε υπόψη σας την ισορροπία των δυνάμεων, όταν σχεδιάζετε την εξωτερική σας πολιτική. Εξακολουθείτε να παραβλέπετε τις παρενέργειες της πολιτικής σας για την περιοχή εξαιτίας μιας υπερενίσχυσης της Τουρκίας;
Εξακολουθώ να θεωρώ ότι η ισορροπία των δυνάμεων είναι ένα θέμα που ανήκει στο παρελθόν και όχι στο μέλλον και αυτό γιατί οι σημερινές προκλήσεις για την ασφάλεια προέρχονται από παγκόσμιες και διεθνείς απειλές. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πλέον εθνικά ζητήματα, αλλά αν κοιτάξουμε τα επόμενα 50 χρόνια, αυτό που θα είναι η κληρονομιά των παιδιών μας, αυτό είναι το ζητούμενο. Κατά τη γνώμη μου με αυτό πρέπει να ασχολούμαστε, με το πώς θα συνεργαστούμε με την Τουρκία για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα που έχει και η Ελλάδα, τη μετανάστευση. Αυτό είναι το ζήτημα που έχετε να αντιμετωπίσετε και στο μέλλον. Σίγουρα, θα πάρει καιρό βέβαια, αλλά είμαι σίγουρος ότι με τον καιρό θα επιλύσετε τα προβλήματα στο Αιγαίο που δημιουργούν προβλήματα στις σχέσεις σας, αλλά τα καταφέρνετε και νομίζω ότι τα καταφέρνετε με έναν καλό τρόπο. Η πραγματικά νέα απειλή για σας είναι το πώς αντιμετωπίζετε το πρόβλημα της μετανάστευσης. Είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσετε μαζί με την Τουρκία, αλλά όχι μόνο με την Τουρκία. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους δεν έρχονται από την Τουρκία, αλλά από άλλες χώρες, οπότε το θέμα είναι πώς ενεργοποιείτε την Τουρκία, και τη διεθνή κοινότητα και την ΕΕ και τις χώρες προέλευσης ώστε να ασχοληθούν με ένα πρόβλημα που σας επηρεάζει.
Το περιβάλλον, δεν αφορά πλέον μόνο μια χώρα, η καταστροφή που θα μπορούσε να προκληθεί στην τουριστική σας βιομηχανία και τα νησιά σας, όχι από τουρκικά αεροπλάνα ή φρεγάτες, αλλά από ένα τάνκερ που δεν πληροί τους κανονισμούς και έχει μια τεράστια διαρροή, αποτελεί κατά τη γνώμη μου μια πραγματική απειλή για το Αιγαίο. Στόχος μου την προηγούμενη, αλλά και αυτή τη φορά ήταν να ενθαρρύνω τους Έλληνες να σκεφτούν παγκόσμια για το ποια είναι η προτεραιότητα των απειλών για τη μελλοντική ασφάλεια, για την ασφάλεια της χώρας σας και για τα παιδιά σας, τι θα έχουν να αντιμετωπίσουν από εδώ και πέρα. Αυτό που πιστεύω είναι πολύ ευρύτερο και ξεπερνά αυτά που παραδοσιακά βρίσκονταν στο επίκεντρο. Όταν άρχισα τη θητεία μου εδώ έκανα μια ομιλία στο κέντρο Wilson στην οποία υπογράμμιζα ότι ο στόχος στις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις, τον οποίο νομίζω ότι πετύχαμε, είναι να διευρύνουμε το διάλογό μας σε θέματα πέραν των παραδοσιακών, πχ της ΠΓΔΜ, της Τουρκίας, της Κύπρου. Σημαντικά ζητήματα, ζητήματα που χρειάζονται επίλυση, που είναι καίρια για την περιοχή, ναι, αλλά δεν είναι τα μόνα ζητήματα. Τα ζητήματα που πρέπει να συζητάμε και στα οποία πρέπει να διευρύνουμε τη στρατηγική μας σχέση αφορούν το περιβάλλον, τη μετανάστευση, τη διακίνηση ανθρώπων, τα ναρκωτικά, την ασφάλεια και την τρομοκρατία, αυτά είναι τα ζητήματα που πρέπει να τραβήξουν το ενδιαφέρον μας. Και επιπλέον βάζουν στο χάρτη και την Ελλάδα, γιατί όσο πιο πολύ ασχολείστε με αυτά τα ζητήματα τόσο πιο σημαντικός περιφερειακός και διεθνής εταίρος της διεθνούς κοινότητας καθίστασθε.
Η υποστήριξη της ανάδυσης της Τουρκίας σημαίνει επίσης και υποστήριξη του νέο-οθωμανισμού;
Δε νομίζω ότι είναι πολύ δίκαιο να σχολιάσω αυτό το θέμα, γιατί υπάρχουν πολλοί αναλυτές που μιλούν για νέο-οθωμανισμό και τέτοια πράγματα, αλλά δε νομίζω ότι αυτό είναι το πεδίο εξειδίκευσής μου. Δεν πιστεύω όμως επίσης ότι μια Τουρκία που παίζει έναν περιφερειακό ρόλο, που εμπλέκεται περισσότερο σε περιφερειακά ζητήματα δε συνάδει με τα συμφέροντα της Ελλάδας και της διεθνούς κοινότητας. Η Τουρκία είναι μια σημαντική περιφερειακά και διεθνώς ισλαμική χώρα, παίζει σημαντικό ρόλο και βοηθά στην επίλυση ζητημάτων, θα θέλαμε να δούμε έναν εποικοδομητικό ρόλο της Τουρκίας σε αυτά τα ζητήματα, οπότε για μένα αυτό δεν θα πρέπει να είναι κάτι που φοβίζει τον κόσμο, αλλά κάτι που θα πρέπει να υποστηρίξουμε με εποικοδομητικό τρόπο. Το ζήτημα είναι πώς γίνεται αυτό.
Σχετικά με το Κυπριακό. Όταν ήρθατε στην Ελλάδα ήταν ένα ζήτημα εισβολής και κατοχής. Εξακολουθεί να είναι τέτοιο ή η φύση του έχει αλλάξει για σας;
Για μένα, έχοντας μιλήσει και με πολύ κόσμο για αυτό, είναι πολύ σημαντικό να κοιτάς μπροστά όταν ψάχνεις να βρεις μια λύση. Για τους ιστορικούς και τους ακαδημαϊκούς είναι πολύ σημαντικό να καταλαβαίνουν τις πηγές, τις αιτίες κλπ, αλλά για την επίλυση, η συζήτηση γύρω από την ορολογία και για το πώς φτάσατε εκεί που φτάσατε είναι λιγότερο σημαντικά. Κατά τη γνώμη μου σημαντικό αυτή τη στιγμή για την επίλυση είναι η επικέντρωση στο θέμα και στο πώς θα κάνετε τις δύο πλευρές να καταλήξουν στο αποτέλεσμα που θέλετε. Για μένα λοιπόν το σημαντικό αυτή τη στιγμή είναι το πώς θα εξελιχθούν οι συνομιλίες μετά τις εκλογές στην Τ/Κ πλευρά και το κλειδί εκεί θα είναι η ενθάρρυνσή τους να προχωρήσουν ομαλά και να μην επιτρέψουν να σταματήσουν οι διαπραγματεύσεις ως αποτέλεσμα αυτών των εκλογών. Τα πρώτα δείγματα είναι ότι υπάρχει δέσμευση να μη συμβεί αυτό, οι συνομιλίες να συνεχιστούν, υπάρχει αμοιβαία δέσμευση για μια επίλυση στη βάση του οράματος της δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας που όλοι έχουμε και το ζητούμενο είναι πώς πάμε εκεί. Αλλά το ακούσαμε από την Άγκυρα και από την Ελλάδα και από την πρωτεύουσα τη Λευκωσία ότι υπάρχει μια πρόθεση να προωθηθούν τα πράγματα και να δούμε τα αποτελέσματα. Ξέρετε, μερικές φορές τα πράγματα μπορεί να κινούνται προς κατευθύνσεις που δεν το περιμένουμε, ακόμη και όταν πιο συντηρητικά στοιχεία αναλαμβάνουν την εξουσία σε μια κοινότητα, κάποιες φορές είναι σε θέση να παίρνουν τις δύσκολες πολιτικές αποφάσεις που χρειάζονται. Είμαι λοιπόν ανοικτός και νομίζω ότι πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι ότι αυτό το ζήτημα μπορεί να επιλυθεί, γιατί είναι πολύ σημαντικό για την περιοχή.
Ποια είναι η θέση σας για το ζήτημα του ονόματος της ΠΓΔΜ; Στηρίζετε τη λύση της σύνθετης ονομασίας για όλες τις χρήσεις;
Δεν προσπαθώ να υπεκφύγω, αλλά μιλώ σοβαρά όταν λέω αυτό που λέγαμε πάντα ότι μπορούμε να στηρίξουμε μια λύση στην οποία θα συμφωνήσει η Ελλάδα και οι γείτονές σας. Εξαρτάται λοιπόν από εσάς να αποφασίσετε και ό,τι συμφωνήσετε εμείς θα το στηρίξουμε και θα το δεχτούμε. Αυτή είναι η θέση μας και θέλουμε το θέμα να λυθεί και πάντα υποστηρίζαμε ότι πρέπει να λυθεί το συντομότερο δυνατό, γιατί θεωρούμε ότι είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας και προς το συμφέρον των γειτόνων σας.
Κ. Πρέσβη, θεωρείτε ότι έχει αλλάξει κάτι στην ανατολική Μεσόγειο μετά την ισραηλινο-τουρκική κρίση και πώς βλέπετε το μέλλον του τριγώνου Τουρκίας- Ισραήλ και μιας τρίτης χώρας;
Προφανώς κάποια από τα γεγονότα των τελευταίων μηνών ήταν πολύ ανησυχητικά. Για τις ΗΠΑ και νομίζω για όλη την περιοχή είναι σημαντικό οι σχέσεις Ισραήλ- Τουρκίας και των υπόλοιπων αραβικών κρατών να παραμείνουν ισχυρές. Στόχος μας είναι η ειρήνη στη Μέση Ανατολή, μια απόφαση που θα επιτρέπει τη λύση των δύο κρατών και για να φτάσουμε σε αυτό το στόχο νομίζω ότι χρειαζόμαστε την υποστήριξη, τη συνεργασία και την εμπλοκή των περιφερειακών και διεθνών παικτών. Κάθε φορά που υπάρχει μια επιδείνωση στις σχέσεις μεταξύ των καίριων παικτών στην περιοχή αυτό προκαλεί ανησυχία. Ελπίζουμε ότι αυτά τα ζητήματα θα αντιμετωπιστούν, νομίζω ότι είναι σημαντικό ότι αντιμετωπίζονται και πιστεύω ότι το κλειδί είναι αυτό που μου υπενθύμιζαν πάντα οι Ευρωπαίοι φίλοι μου στα 10 χρόνια που βρίσκομαι εδώ ο διάλογος είναι σημαντικός και η διεθνής διπλωματία και αυτό εφαρμόζει και εδώ. Είναι σημαντικό να κρατήσουμε τους διαύλους του διαλόγου ανοικτούς, για να αποκαταστήσουμε αυτές τις σχέσεις και να παραμείνουμε εποικοδομητικοί και συγκεντρωμένοι πάλι στα αποτελέσματα και το πού θέλουμε να φτάσουμε και όχι στο πού βρισκόμασταν.
Και να κλείσουμε με την οικονομία. Δεν ξεκινήσαμε με αυτή, αλλά τελειώνουμε με αυτή. Πώς βλέπετε τα πράγματα στην Ελλάδα; Αισιοδοξείτε ότι θα καταφέρει να ξεπεράσει την κρίση;
Είχα μια σειρά επαφών τις τελευταίες ημέρες στην Αθήνα και είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος, η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη εδώ, η καρδιά μου πάει σε όλες τις ελληνικές οικογένειες που περνούν δύσκολα αυτό τον καιρό. Γνωρίζω πόσο σκληρή είναι η οικονομική κατάσταση, πόσο ανησυχούν για το μέλλον. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι το ερώτημα πρέπει να τεθεί σωστά. Δεδομένης της σοβαρότητας της κατάστασης, το ερώτημα δεν ήταν αν θα έχουμε τις συντάξεις στα 65 ή τα 55 ή τα 50, αλλά αν θα σταθεροποιήσουμε την κατάσταση και θα διασφαλίσουμε ότι τελικά θα έχουμε συντάξεις ή πτωχεύουμε και δεν είμαστε σε θέση να πληρώσουμε τους μισθούς τον επόμενο μήνα, τις δημοσιονομικές ανάγκες κλπ. Οπότε πιστεύω ότι η ουσία της κρίσης που είχε να αντιμετωπίσει η κυβέρνησή σας ήταν τέτοια που απαιτούσε τη λήψη έκτακτων μέτρων και γνωρίζω ότι αυτό είναι εξαιρετικά επώδυνο. Είμαι όμως συγκρατημένα αισιόδοξος γιατί πιστεύω ότι αν η κυβέρνησή σας παραμείνει πειθαρχημένη και συγκεκριμένη στο στόχο της και σας δώσει πίσω δημοσιονομική σταθερότητα και την ίδια στιγμή κάνει μερικές από τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές που έχει εξαγγείλει, για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων να επενδύουν εδώ και των ελληνικών επιχειρήσεων να ξεκινήσουν και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, να σας επιτρέψει να γίνετε πιο ανταγωνιστικοί στις περιφερειακές και ευρωπαϊκές αγορές, να διευρύνει την ελκυστικότητά σας ως τουριστικού προορισμού, που αποτελεί σημαντικό κομμάτι της οικονομίας σας. Και την ίδια στιγμή να προστατεύσει τα δικαιώματα των εργαζομένων σύμφωνα με τα διεθνή κριτήρια και νόρμες και να μη ξεχάσει τη σημασία της κοινωνικής ισότητας στην οικονομία. Αν υιοθετήσετε αυτές τις διαρθρωτικές αλλαγές, ειλικρινά το πιστεύω ότι σε 5, 10, 15 χρόνια τα παιδιά σας θα έχουν άλλες δυνατότητες από εκείνες που θα είχαν χωρίς αυτές τις αλλαγές. Και αν είχατε μείνει σε αυτό το δρόμο, θα είχατε ίσως αποφύγει λίγο από τον τωρινό σας πόνο, γιατί βρίσκεστε σε έναν δρόμο που δεν θα είχε διάρκεια. Και τα παιδιά και τα εγγόνια σας πρέπει να πληρώσουν για αυτό. Αν όμως κάνετε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο σύστημα, η Ελλάδα έχει τόσο πολλές δυνατότητες. Οι Έλληνες είναι τόσο καλοί επιχειρηματίες, γνωστοί σε όλο τον κόσμο, είναι σκληρά εργαζόμενοι, η Ελλάδα έχει τόσο πλούτο φυσικών πόρων, δεν εννοώ το πετρέλαιο που έχουν άλλες χώρες, αλλά τη φυσική ομορφιά, τον ήλιο, τη θέση της χώρας σας ανάμεσα σε ανατολή, δύση, βορά, νότο, έχετε τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα εδώ και μπορείτε να γίνετε εξαιρετικά επιτυχημένοι. Λυπάμαι λοιπόν πολύ για όλους όσοι υποφέρουν αυτή τη στιγμή, αλλά ελπίζω ότι δεν θα πάνε χαμένα και πως αυτά που περνάτε τώρα, αν πάρετε τις σκληρές αποφάσεις και αναμορφώσετε το σύστημα, θα οδηγήσουν σε πολύ καλύτερα αποτελέσματα.
κ. Πρέσβη σας ευχόμαστε καλή συνέχεια στη διπλωματική σας καριέρα.
Ευχαριστώ. Η καρδιά μου θα παραμείνει στην Ελλάδα, σας εύχομαι και σε όλους τους Έλληνες καλό καλοκαίρι.
H συνέντευξη παραχωρήθηκε στους Κάλλη Ζάραλη και Παντελή Σαββίδη για την εκπομπή Ανιχνεύσεις.
