Του Κωνσταντίνου Βλαχοδήμου
Όλοι μας, όσοι ακόμα πονάμε αυτή την πατρίδα, διατυπώνουμε απόψεις για το πώς φτάσαμε εδώ, υποστηρίζουμε με θέρμη γνώμες μας για το τι πρέπει να γίνει αλλά συνήθως καταλήγουμε αποδεχόμενοι ότι η χώρα δεν βγαίνει από το τέλμα που έχει κατρακυλήσει μετά από μια γενεά ηθικής παρακμής, θυσία στον βωμό του υλικού υπερκαταναλωτισμού. Συχνά και συνήθως σιωπηρά υπομένουμε την μοίρα μας και την αδυναμία της κοινωνίας να αναβιώσει. Στην ουσία πιστεύουμε ότι η χώρα μας δεν έχει περιθώρια εξέλιξης σε ένα κόσμο που αλλάζει με ταχύτητα αστραπής. Αυτό εκφράζει την ψυχική προδιάθεση του απλού πολίτη και προβάλλει το πραγματικά κρίσιμο ερώτημα. Τι δυναμικό υπάρχει στην κοινωνία για αλλαγή προς μια κατεύθυνση που πολλοί ευαγγελίζονται με νεφελώδεις όρους όπως “ανάπτυξη” αλλά που στην πραγματικότητα σημαίνει νοικοκυροσύνη και προκοπή; Δηλαδή τι να υπολογίσουν οι σχεδιαστές των σχεδίων του μέλλοντος για τις συνθήκες που οδηγούν σε εποικοδομητική αλλαγή του τρόπου σκέπτεσθαι και επιχειρειν από τον μέσο Έλληνα.
Το ερώτημα είναι εξόχως δύσκολο, αλλά χωρίς μια βαθειά διερεύνηση γι αυτό κάθε σχεδίαση γίνεται στο κενό. Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν προβάλλει έντονα αυτό το κενό και τις συνέπειες με πλήρη αποτυχία όλων των σχεδίων και πολιτικών. Έγινε ηλίου φαεινότερο ότι η κοινωνία υπό τις τρέχουσες συνθήκες δεν έχει την πρόθεση ούτε την δύναμη να παρακολουθήσει και να συνδράμει εθελοντικά στις εξελίξεις. Ελλείψει εθνικού ηγέτη που θα δείξει το δύσκολο μονοπάτι και θα κάνει τους πολίτες εθελοντές, τα πάντα της επιβάλλονται. Βεβαίως και πάλιν οι σοφοί φωτίζουν τις στρεβλώσεις που δημιουργούν το κενό ανάμεσα στο δυναμικό και τα σχέδια όπως την έλλειψη αξιοπιστίας του κατεστημένου, την συστηματική παραπληροφόρηση των πολιτών, τα δομικά προβλήματα μόρφωσης μιας γενιάς και τόσα άλλα, αλλά ενώ οι πάντες μιλούν για τα σχέδια και τις πολιτικές λίγοι εμβαθύνουν στις συνθήκες που θα υποστηρίξουν το δυναμικό αλλαγής και την ετοιμότητα του πολίτη να αλλάξει τους τρόπους του και τις συνήθειες του και πόσο.
Ποιά λοιπόν είναι τα πραγματικά περιθώρια μέσα στα οποία σήμερα ο πολίτης μπορεί να αλλάξει για να συνεισφέρει στην ανόρθωση της χώρας;
Το παρόν δεν φιλοδοξεί να δώσει ενδελεχείς απαντήσεις σ αυτό το πολυδιάστατο ερώτημα καθώς είναι προφανές ότι είναι αντικείμενο ευρύτατης έρευνας. Θα ήταν σκόπιμο όμως να διατυπωθούν μερικές απλές παρατηρήσεις. Είναι προφανές ότι όσο στερεότερα, αξιόπιστα και ρεαλιστικά είναι αυτά τα περιθώριο τόσον πιθανότερο είναι να σημειωθούν σημαντικές αλλαγές στην διαθεσιμότητα των πολιτών στην προσπάθεια ανόρθωσης της χώρας.
Η βασικότερη ίσως διάσταση είναι το πλαίσιο κοινωνικής προστασίας. Η πρόσφορα κοινωνικής ασφάλισης όλων των πολιτών αποτελεί τον θεμέλιο λίθο εμπιστοσύνης για τον πολίτη που θα τον πείσει να υπερβεί τον εαυτόν του και να βοηθήσει. Είναι ένα πλαίσιο που πρέπει να εξασφαλιστεί με καθαρά περιθώρια μέσα από τα πενιχρά μέσα που διατίθενται σαν απόλυτη προτεραιότητα.
Ακολουθεί η διάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης που τόσο απέτυχε τα περασμένα τριάντα χρόνια και που χωρίς δυνατά περιθώρια δεν θα πείσει τους πολίτες να προσφερθούν εθελοντικά στην ανόρθωση. Είναι μια πολύ δύσκολη πολιτιστική πρόκληση στην πραγματικότητα της Ελληνικής κοινωνίας με την βαριά κληρονομιά των οθωμανικών δόμων στη πλάτη της.
Τέλος η ανάδειξη μιας εθνικής ηγεσίας με καθαρή προτεραιότητα τα εθνικά συμφέροντα επάνω από ιδεολογικές, κομματικές οι πολιτιστικές δεσμεύσεις και προκαταλήψεις. Η ανάδειξη μιας τέτοιας ηγεσίας απαιτεί την πλήρη ανεξαρτητοποίηση των τριών εξουσιών του δημοκρατικού πολιτεύματος, κάτι που υπό τις παρούσες συνθήκες φαίνεται πρακτικά αδύνατον χωρίς επαναστατικές εξελίξεις, ειρηνικές η βίαιες που όμως φαίνεται ότι είναι προ των θυρών.
Τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά της Ελληνικής κοινωνίας έχουν καταδείξει ιστορικά ότι αυτή έχει την δυνατότητα να ανορθωθεί υπό εξόχως δύσκολες συνθήκες αρκεί ο πολίτης να πειστεί ότι πρέπει να αλλάξει και να δράσει για το μέλλον του και το μέλλον των παιδιών του. Το ζητούμενο είναι η δημιουργία καθαρού και αξιόπιστου πλαισίου που θα τον στηρίξει για να συνεισφέρει στην αλλαγή κάτω από μια αξιόπιστη εθνική ηγεσία.
