Σε περιβάλλον οικονομικής αβεβαιότητας για κυρίως για τον ευρωπαϊκό νότο, αλλά και γενικότερα για ολόκληρη την Ευρώπη, σε ένα άλλο παράλληλο επίπεδο, σε αυτό της ενέργειας, η αναζήτηση σταθερών πηγών παροχής τροφοδοσίας για την κάλυψη των αναγκών της Γηραιάς ηπείρου αποτελεί πλέον σαφή προτεραιότητα. Τα αποθέματα φυσικού αερίου της Βόρειας θάλασσας μειώνονται και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις.
Μεγάλη Βρετανία και Ολλανδία, μέχρι το τέλος της δεκαετίας που διανύουμε θα σταματήσουν την εξαγωγή, ενώ η τρίτη στην παγκόσμια κατάταξη χώρα με την μεγαλύτερη εξαγωγή φυσικού αερίου, μετά την Ρωσία και το Κατάρ, η Νορβηγία θα σημειώσει μεγάλη πτώση. Την ίδια στιγμή, η δυσπιστία -αν όχι απροθυμία- πολλών ευρωπαϊκών χωρών προς την Ρωσία, ώστε η τελευταία να καλύψει το κενό, αποτελώντας την μεγαλύτερη πηγή τροφοδοσίας προς την Ευρώπη, φαίνεται πλέον να αποτελεί επιτακτική ανάγκη για αναζήτηση νέων σταθερών "ενεργειακών εταίρων" της Ευρώπης, οι οποίοι και θα καλύψουν το ενεργειακό κενό και θα αποτελέσουν το αντίβαρο της ρωσικής (ενεργειακής) -με όρους μονοπωλίου- διείσδυσης στην Ευρώπη. Αλλά και η προοπτική του South Corridor για την μεταφορά αζέρικου αερίου, -σχέδιο που στηρίζεται από την Ευρώπη, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, τόσο εξαιτίας του τεράστιου ανταγωνισμού που υπάρχει με τον SouthStream, όσο και με το ολοένα και αυξανόμενο κόστος κατασκευής.
Η λύση της Αλγερίας
Η Αλγερία, διαθέτοντας την υποδομή, φαίνεται να αποτελεί εν δυνάμει έναν από τους ισχυρούς(;) μελλοντικούς παίκτες -υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις- παίζοντας το εναλλακτικό χαρτί και τον διαφορετικό πόλο στις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης, καλύπτοντας το κενό που αναμένεται να αφήσει η Νορβηγία και Ολλανδία. Με αποθέματα που αγγίζουν τα 4,5 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, η δεύτερη σε αποθεματικό χώρα της Αφρικής μετά το Νίγηρα, ήδη είναι το νούμερο 3 στην παροχή φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εξάγοντας το 10% περίπου της ευρωπαϊκής κατανάλωσης, σε Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία και Μεγάλη Βρετανία. Ύστερα από μια μακρά περίοδο ταραχώδους πολιτικής ζωής, συγκρούσεων και εσωτερικής βίας, η νέα πολιτική πραγματικότητα που διαμορφώνεται -χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολλά και σοβαρά προβλήματα, ιδίως στο ζήτημα της ασφάλειας-, και ύστερα από τον διορισμό του τεχνοκράτη πρωθυπουργού AbdelmalekSellal, τον Σεπτέμβριο του 2012 εστιάζει στην ανάπτυξη της οικονομίας, χαλαρώνοντας σταδιακά την πολιτική προστατευτισμού. Αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής, η είσοδος ξένων εταιριών στην χώρα -κυρίως γαλλικών, ισπανικών και πορτογαλικών- και η υπογραφή συμφωνιών -πέρα από τα ενεργειακά- επενδυτικού χαρακτήρα. Σύμφωνα με αναλυτές του αμερικανικού ινστιτούτου Stratfor, η Αλγερία "εμφανίζεται έτοιμη να αξιοποιήσει την δυναμική της προς την Ευρώπη στον τομέα της ενέργειας". Ήδη το 2011, εγκαινίασε τον αγωγό Medgaz, ο οποίος μπορεί να μεταφέρει 8 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως από το λιμάνι του Beni Saf στην Αλμερία της Ισπανίας, την ώρα που γίνονται παράλληλες προσπάθειες να επεκταθεί η δυνατότητα εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου κατά 50 τοις εκατό.
Τα συγκεκριμένα δεδομένα ενέχουν όλες τις προϋποθέσεις ώστε να αποτελέσουν μια ιδιαίτερα ενθαρρυντική προοπτική για την Ευρώπη, διευρύνοντας περισσότερο την ενεργειακή -και όχι μόνο-συνεργασία με την Αλγερία. Ωστόσο, οι πρόσφατες επιθέσεις στις εγκαταστάσεις εξόρυξης φυσικού αερίου του Tigantourine από ισλαμιστές, παρακλάδια της Αλ Κάϊντα, οι διεθνείς επικρίσεις για τον χειρισμό της υπόθεσης ομηρίας, εγείρουν ερωτήματα και πιθανότατα μειώνουν κατά πολύ τον ευρωπαϊκό ενθουσιασμό για ένα μεγάλο άνοιγμα προς την Αλγερία, την ώρα που οι Γάλλοι συνεχίζουν την επέμβαση στο Μάλι. Σύμφωνα με πολύ πρόσφατη ανάλυση του αμερικανικού ινστιτούτου Stratfor, ένα από τα βασικά κίνητρα της γαλλικής επέμβασης στο Μαλί είναι η εξάρθρωση των περιφερειακών ένοπλων ομάδων, μέσα σε αυτές και τα παρακλάδια της Αλ Κάιντα. Όπως διαπιστώνουν οι αναλυτές του αμερικανικού ινστιτούτου πληροφοριών (με στενές σχέσεις με τις αντίστοιχες υπηρεσίες των ΗΠΑ), το Παρίσι φοβάται μεταξύ άλλων ότι οι ένοπλες αυτές ομάδες, και ιδίως τα παρακλάδια της Αλ Κάιντα θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουντο Μάλι ως βάση εκπαίδευσης, στρατολόγησης αλλά και αφετηρία γιααποσταθεροποιητικές επιθέσεις εναντίον της Αλγερίας και δη υποδομών ενέργειας της χώρας. Εκτιμάται, ωστόσο, ότι η Γαλλία θα συνεχίσει την προσπάθεια σταθεροποίησης της λωρίδας Σαχέλ, ιδίως μετά την αλλαγή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Εκείνο που κρίνεται αναπόφευκτο, παρά τις γαλλικές προσπάθειες για την ομαλοποίηση της κατάστασης στην ευρύτερη περιοχή, όπως προκύπτει από την αμερικανική ανάλυση, είναι ότι τελικά, παρά τα όποια προβλήματα που υπάρχουν, η Ευρώπη στο τέλος θα εξαρτάται τόσο πού από το φυσικό αέριο της χώρας που δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να επενδύσει (ακόμα περισσότερο) στον ενεργειακό τομέα της Αλγερίας.
Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Ουάσιγκτον δείχνει να κλείνει το μάτι σε μια τέτοια προοπτική, αφού ουσιαστικά θα αναχαιτίζει την ενεργειακή επέλαση των Ρώσων στην Ευρώπη και την εξάρτηση της τελευταίας από τον ρωσικούς ενεργειακούς κολοσσούς. Η αμερικανική θέση επί του θέματος είναι σαφής και ξεκάθαρη. Όχι ευρωπαϊκή εξάρτηση από μια μόνο πηγή τροφοδότησης. Δεν είναι τυχαίο ότι η κρίση στο Μαλί, και η προοπτική συνδρομής προς τους Γάλλους αποτέλεσε πεδίο ανάλυσης της ειδικής επιτροπής έρευνας του Κογκρέσου στα μέσα Ιανουαρίου, διατυπώνοντας το ενδεχόμενο ότι το Κογκρέσο ίσως και να συζητήσει θέματα που αφορούν στον τρόπο και την έκταση μιας αμερικανικής (στρατιωτικής) στήριξης προς τους Γάλλους. Δεν είναι, ως εκ τούτου καθόλου απίθανο, να δούμε την Ουάσινγκτον να συνεργάζεται με το Παρίσι, όχι μόνο για την σταθερότητα στο Μαλί και στο όνομα της δημοκρατίας, αλλά και για θέματα που άπτονται της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, με πέρα από τους προφανείς στόχους, την δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος ώστε σταδιακά το Αλγέρικο αέριο να φτάσει στην ευρωπαϊκή αγορά, ως το λεγόμενο, όπως συνηθίζουν να αποκαλούν οι αμερικανοί, αντίβαρο στην μονοκρατορία των ρώσων. Τυχαίο σε καμία περίπτωση δεν είναι ούτε το γεγονός ότι εδώ και αρκετό καιρό, το ινστιτούτο Stratfor, γνωστό για τις σχέσεις τους με τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών, παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τα όσα συμβαίνουν στην Αλγερία… νουθετώντας τους ευρωπαίους ότι έτσι και αλλιώς οι βόρειες ακτές της Μεσογείου θα μπορούσαν να αποτελέσουν έναν ενεργειακό προορισμό για την κάλυψη των αναγκών τους…
*Δημοσιεύτηκε στον Επενδυτή στις 26-1
