Του Guntram B. Wolf
Πολλοί διεθνείς οικονομολόγοι έχουν ισχυριστεί προσφάτως ότι οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές είναι τώρα πολύ μεγαλύτεροι τώρα από ό,τι σε κανονικές συνθήκες. Η οικονομική ύφεση στον ευρωπαϊκό Νότο, όπως υποστηρίζει η άποψη που επικράτησε, κατά κύριο λόγο αποδίδεται στη δημοσιονομική εξυγίανση στην οποία δεσμεύθηκαν να προχωρήσουν, και που μαζί με τους μεγαλύτερους πολλαπλασιαστές, είχαν καταστροφικές συνέπειες. Υπάρχουν πολλά καλά επιχειρήματα που στηρίζουν αυτή την άποψη, μεταξύ των οποίων και το γεγονός ότι οι συνολικές κυβερνητικές δαπάνες στις τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης, έχουν παρουσιάσει ρυθμό αύξησης υψηλότερο από τον πληθωρισμό στα τρία τελευταία χρόνια, παρά την αποδυνάμωση των επιδόσεων ανάπτυξης.
Ωστόσο, θα αμφισβητούσα την απλή άποψη ότι η δημοσιονομική εξυγίανση ήταν η βασική κινητήρια δύναμη για την χαμηλή ανάπτυξη. Ας κοιτάξουμε τη συγκεκριμένη περίπτωση της Ισπανίας που αποδεικνύει πολύ καλά την άποψή μου. Πρώτα από όλα, η Ισπανία δεν έχει εμπλακεί σε ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής λιτότητας, σε αντίθεση με το τι πολύ συχνά ισχυρίζεται. Το γράφημα που ακολουθεί έχει ληφθεί από την πρόσφατη ανακοίνωση των χειμερινών εκτιμήσεων της Κομισιόν, και αποδεικνύει ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού στη διάρκεια της περιόδου 2010-2012, στην πραγματικότητα δεν μειώθηκε καθόλου. Το 2012, η Ισπανία προχώρησε ακόμη και σε ένα μικρό πρόγραμμα τόνωσης της οικονομίας, προκαλώντας αύξηση του ελλείμματος κατά 0,8%. Δεύτερον, οι κυβερνητικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά περίπου 7 δισ. ευρώ. Όταν αφαιρούμε την επίδραση των υψηλότερων επιτοκίων στις κυβερνητικές δαπάνες, αυτές παραμένουν αυξημένες κατά περίπου 2 δισ. ευρώ. επίσης σε διαρθρωτικούς όρους, το δημοσιονομικό έλλειμμα αυξήθηκε. Τρίτον ωστόσο, την ίδια στιγμή η ανάπτυξη του ΑΕΠ κατάρρευσε, υποχωρώντας κατά 1,8% και οδηγώντας σε συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 1,4%.
Εφαρμόζοντας μια απλοϊκή ανάλυση για τον πολλαπλασιαστή, θα έδειχνε ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής δεν είναι ούτε καν μηδενικός, αλλά είναι στην πραγματικότητα αρνητικός. Αυτή η απλή ανάλυση υποδηλώνει ότι διαφορετικοί παράγοντες μπορεί να είναι υπεύθυνοι για αυτοί την πραγματική συρρίκνωση του ΑΕΠ. Ίσως ο πραγματικός λόγος για την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στην Ευρώπη ήταν η μεγάλη υποχώρηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των διεθνών επενδυτών για την ικανότητα της ευρωζώνης να ξεπεράσει τα περισσότερο συστημικά της προβλήματα.
Ίσως υπήρχε μια πιο συγκεκριμένη αμφιβολία σχετικά με την ικανότητα της προθυμίας της ισπανικής κυβέρνησης να μειώσει τα ελλείμματά της σε επίπεδο που γενικά θα θεωρούνταν ως βιώσιμο. Συνολικά τα ισπανικά στοιχεία αμφισβητούν σημαντικά την αφελή άποψη που εκφράστηκε από κάποιους οικονομολόγους, ότι η υπερβολική λιτότητα είναι ο κύριος λόγος για την επιβράδυνση. Η εξυγίανση του προϋπολογισμού στην Ισπανία σαφώς υπήρξε μέτρια και τα επίπεδα του ελλείμματος παραμένουν αυξημένα. Αντίθετα, η ανάλυση της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβηση και η απότομη αύξηση του χρηματοδοτικού κόστους για τον εταιρικό κλάδο, μπορεί να είναι το πραγματικό κακό.
Ακολουθούν τέσσερα συμπεράσματα. Πρώτον και κύριον, η Ευρώπη πρέπει να κάνει πρόοδο προς την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, στην επίλυση των προβλημάτων των τρπεζών της και στην ενίσχυση της θεσμικής της υποδομής. Δεύτερον, η νομισματική πολιτική θα πρέπει να είναι πιο επιθετική στο να μειώσει το χρηματοδοτικό κόστος και να αποκαταστήσει την κανονική πιστωτική μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Τρίτον, η εξυγίανση του προϋπολογισμού θα πρέπει να συνεχίσει σε διαρθρωτικούς όρους όταν τα δημοσιονομικά ελλείμματα είναι σαφώς μη βιώσιμα, και επίσης για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη. Τέταρτον, όταν τα φορολογικά έσοδα μειώνονται εξαιτίας της υποχώρησης της οικονομικής δραστηριότητας, δεν θα πρέπει κανείς να προσπαθήσει να γεμίσει αυτές τις τρύπες. Το να προσθέτεις λιτότητα στη λιτότητα, θα ήταν η λάθος επιλογή.
Μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο εδώ
Πηγή:www.capital.gr
