Συνέντευξη Τύπου του Υπουργού Εξωτερικών μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Διεθνούς Διαθρησκειακής Διάσκεψης
Την πρόθεσή του να ανοίξει ολοταχώς τα «πανιά» της εξωτερικής πολιτικής σε νέα διεθνή πλαίσια με δύο νέες πρωτοβουλίες, ανακοίνωσε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς μετά την ολοκλήρωση της «πρώτης» πρωτοβουλίας διεθνούς εμβέλειας της Διάσκεψης με θέμα «Θρησκευτικός και πολιτιστικός πλουραλισμός και ειρηνική συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή» που μόλις έκλεισε τις πύλες της.
Στη συνέντευξη Τύπου που έκλεισε επίσημα τις εργασίες της Διάσκεψης, ο κ. Κοτζιάς εξήγησε ότι η πρώτη θα αφορά μία ελληνική πρόταση προκειμένου να ανοίξει η συζήτηση για τις αξίες πάνω στις οποίες θα στηρίζεται η Ευρώπη στο μέλλον, ξεφεύγοντας από τον χαρακτήρα των κυρώσεων και του εμπάργκο. Η δεύτερη, η οποία ξεκίνησε από τετραμήνου στο ΥΠΕΞ, όπως είπε ο υπουργός, θα αφορά μία Διεθνή Γραμματεία των GS10, των μεγαλύτερων πολιτιστικά χωρών, για την ανάδειξη της σημασίας του πολιτισμού, ως ήπιας δύναμης της εξωτερικής πολιτικής, που ενισχύεται και από τη δύναμη του τουρισμού. Πρωτοβουλία στην οποία, όπως σημείωσε, έχουν ήδη συμφωνήσει αρκετές χώρες, από την Κίνα μέχρι το Μεξικό.
Οι δύο αυτές πρωτοβουλίες έπονται του Διεθνούς Παρατηρίου για την προστασία του θρησκευτικού και πολιτιστικού πλουραλισμού, το οποίο ανακοίνωσε -κατά τις εργασίες της Διάσκεψης- μία προσπάθεια η οποία θα δρομολογηθεί άμεσα, με την συνδρομή των συμμετεχόντων τόσο ως προς τη διαμόρφωση, όσο και ως προς τους στόχους και τη δράση, με έδρα την Αθήνα και διεθνή συμμετοχή.
Σχετικά με την πρώτη του πρωτοβουλία, τη Διεθνή Διάσκεψη, η οποία στέφτηκε με επιτυχία, όπως τόνισε ο κ. Κοτζιάς, καθώς σε αυτή συμμετείχαν 80 ομιλητές από 45 χώρες, και κυρίως οι θρησκευτικοί ηγέτες της περιοχής της Μέσης Ανατολής, συμφωνήθηκε ότι είναι επείγουσα η ανάγκη πολιτικής λύσης στη Συρία και η στήριξη του Ιράκ, ενώ επισημάνθηκε η ανάγκη άμεσων πρωτοβουλιών για την προστασία των πολιτιστικών και θρησκευτικών μειονοτήτων και μνημείων στην πληττόμενη περιοχή.
«Ο πλουραλισμός της Μέσης Ανατολής έδωσε τεράστια επιτεύγματα», τόνισε ο κ. Κοτζιάς, επισημαίνοντας ότι «η καταστροφή του θα είναι μεγάλη απώλεια για την ανθρωπότητα».
Η έκδοση των πρακτικών της ΔΔ σε βιβλίο και η υιοθέτηση ψηφίσματος του προεδρείου μαζί με τη δημιουργία του Παρατηρητηρίου είναι τα πρώτα απτά αποτελέσματα της διήμερης συνάντησης υψηλού επιπέδου που έλαβε χώρα στην Αθήνα από την νέα «αναπτυσσόμενη εξωτερική πολιτική», που προωθεί το υπουργείο Εξωτερικών.
Απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις, ο κ. Κοτζιάς αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην επίσκεψη της Άγγελα Μέρκελ στην Άγκυρα, επισημαίνοντας ότι οι θέσεις της Γερμανίας και της καγκελαρίου δεν αντανακλούν τις θεσμικές θέσεις της ΕΕ.
Ο υπουργός Εξωτερικών, αποσαφηνίζοντας επίσης το θέμα της συνεργασίας με την Τουρκία, είπε ότι μπορεί να υπάρξει συνεννόηση και συντονισμός σε υπουργικό επίπεδο για την επανεισδοχή των μεταναστών βάσει του ελληνοτουρκικού πρωτοκόλλου επανεισδοχής το οποίο υπογράφτηκε το 2001 και δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Τόνισε επίσης ότι η Ελλάδα επιθυμεί τη συνεργασία τόσο με την Τουρκία, όσο και με τη Βουλγαρία και σε θέματα όπως η εξεύρεση πολιτικής λύσης για τη λήξη του πολέμου στη Συρία, η αποτροπή αποσταθεροποίησης του Λιβάνου και της Ιορδανίας, η προστασία της Αιγύπτου, καθώς και περισσότερα ευρωπαϊκά χρήματα για τους καταυλισμούς των Σύρων προσφύγων, που έχουν μειωθεί στα 13 δολάρια το μήνα για τη συντήρηση της κάθε οικογένειας: Ένα πακέτο μέτρων, δηλαδή, με πυρήνα την επίλυση του Συριακού που, όπως εξήγησε, θα απέτρεπε νέες προσφυγικές ροές που θα μπορούσαν να είναι μεγαλύτερες και περισσότερο απελπισμένες.
Ολόκληρη η καταληκτική ομιλία του Υπουργού (πριν τις ερωτήσεις)
«Ευχαριστώ όλες και όλους που ήρθατε στην Αθήνα και που μείναμε παρέα δύο μέρες για να αποδείξουμε ότι μπορούμε να κουβεντιάσουμε, να διαλογιστούμε και να ανταλλάξουμε γνώμες.
Χθες, ξεκινώντας την πολιτιστική εκδήλωσή μας με το Θάνο Μικρούτσικο, τόνισα ότι υπάρχει κάτι το κοινό ανάμεσα στην πολιτική, όπως την αντιλαμβάνομαι εγώ και τη θρησκεία: ότι έχουμε στο κέντρο μας τον άνθρωπο και ότι και στις δύο -και στην πολιτική και στη θρησκεία- πρέπει να υπάρχει συναίσθημα. Να υπάρχει συναίσθημα που να στηρίζει την αγάπη για την ελευθερία και να συνδυάζει, όπως είπαμε και στην πρωινή συνεδρίαση, χθες, την ανεκτικότητα με το σεβασμό.
Στη διάρκεια της Διάσκεψής μας, μίλησαν συμμετέχοντες από τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής, μέχρι και την Ινδία και ευχαριστώ όλους που έκαναν και μακρινά ταξίδια και ήρθαν από τις ΗΠΑ, από τον Καναδά και από άλλα μέρη. Μίλησαν περίπου 70 ομιλητές από 45 οργανώσεις και διεθνείς οργανισμούς.
Μιλήσαμε για πολιτισμό και για θρησκεία. Ο πολιτισμός περιγράφει το τι είμαστε και το ανείπωτο. Η θρησκεία περιγράφει το πώς είμαστε και πώς θα θέλαμε να είμαστε και, για αυτό, μακριά από τον πολιτισμό και από τη θρησκεία βρίσκονται οι φανατικοί. Και θέλω να το υπογραμμίσω άλλη μια φορά: φανατικοί δεν είναι μόνο κάποιοι που δρουν στο όνομα της θρησκείας, αλλά και κάποιοι που δρουν στο όνομα της εναντίωσης στις θρησκείες.
Στη συζήτηση που είχαμε τις δυο αυτές ημέρες, καταγράψαμε σειρά προτάσεων για νομικά και θεσμικά ζητήματα. Θυμάμαι τον πρώτο πολιτικό ομιλητή και την πρότασή του για την προστασία των μνημείων ενάντια στην αρχαιοκαπηλία. Αυτά θα τα ταξινομήσουμε και θα σας τα αποστείλουμε.
Είναι κοινός τόπος όλων μας πιστεύω ότι, τυχόν εξαφάνιση των θρησκευτικών και πολιτισμικών μειονοτήτων στη Μέση Ανατολή, θα σήμαινε καταστροφή της παράδοσης, της ιστορίας, του πολιτιστικού πλουραλισμού και του θρησκευτικού, που έδωσε παγκόσμια επιτεύγματα και επηρέασε τις μεγάλες παγκόσμιες θρησκείες. Και τυχόν καταστροφή τους, θα αποτελέσει απώλεια για όλη την ανθρωπότητα.
Συμφωνήσαμε και σε ορισμένους στόχους που μπορεί να ακούγονται πολιτικοί, αλλά είναι βαθειά ανθρώπινοι και αφορούν και τη θρησκεία. Η ανάγκη να υπάρξει πολιτική λύση στη σύγκρουση της Συρίας, να στηριχθεί το κράτος του Ιράκ και να μην υπάρχει κανένας δισταγμός στην πάλη ενάντια στην τρομοκρατία και τον εξτρεμισμό.
Επίσης, συμφωνήσαμε ότι είναι επείγουσα ανάγκη να υπάρξουν άμεσες πρωτοβουλίες ώστε να υποστηριχτούν οι θρησκευτικές και πολιτιστικές μειονότητες, να αντιμετωπιστεί η προσφυγική κρίση και να προστατευθούν τα μνημεία στην περιοχή.
Πιστεύω, ακόμα, ότι όλοι νοιώσαμε βαθιά ικανοποίηση, ψυχική και πνευματική, ακούγοντας τις απόψεις όλων των άλλων, που ήταν μια συμβολή υψηλή και από ανθρωπιστική σκοπιά και από ακαδημαϊκή και από πολιτική, ενώ μπορέσαμε και εξασφαλίσαμε ένα πλαίσιο συνεχούς διαλόγου και ειρηνικής συνύπαρξης διαφορετικών απόψεων, που θέλουμε να συνεχίσει και που είναι το στοιχείο που χαρακτήρισε τη Διεθνή μας Διάσκεψη.
Θα ήθελα να αναφερθώ εν συντομία σε τρία τελευταία ζητήματα: το ένα είναι ότι σκεφτόμαστε να εκδώσουμε τα πρακτικά αυτής της Διεθνούς Διάσκεψης σε βιβλίο. Δεύτερον, να υιοθετήσουμε το ψήφισμα που σας έχει προταθεί ως ψήφισμα του Προεδρείου, ώστε να μην εισέλθουμε σε μια συζήτηση για τις λέξεις, λόγω της μεγάλης γκάμας κρατών και απόψεων που είχαμε. Έχουμε λάβει υπόψη μας όλες τις παρατηρήσεις, θα εκδοθεί από το Προεδρείο κι ελπίζω να είναι χρήσιμο σε όλους.
Και, τελευταίο αλλά όχι ελάχιστο, θα προχωρήσουμε στη δημιουργία του Παρατηρητηρίου. Το Παρατηρητήριο θα το αναλάβει ο Καθηγητής Σωτήρης Ρούσσος, που είναι ο πιο γνωστός Αραβολόγος στα ελληνικά Πανεπιστήμια, με μεγάλες επαφές και κατανόηση για τα προβλήματα της Μέσης Ανατολής, με ένα επιτελείο νέων ανθρώπων και υψηλής ποιότητας επιστημόνων.
Και θα απευθυνθούμε σε όλους εσάς. Πολλοί από σας έχετε εκφράσει ήδη την πρόθεση για συμμετοχή στη διαμόρφωση των στόχων και των σκοπών αυτού του Παρατηρητηρίου, για συμμετοχή στις εργασίες του ή, το λιγότερο, στην τροφοδότησή του με σκέψη και πληροφορίες.
Πρέπει να σας πω ότι για μένα προσωπικά, που ξεκίνησα αυτό το εγχείρημα της Διεθνούς Διάσκεψης πριν έξι μήνες, δηλαδή από την προηγούμενη ακόμα θητεία μου, ήταν συγκινητική η παρουσία όλων σας, η παρουσία πολλών φίλων, αλλά και το ότι απέκτησα καινούριους φίλους.
Η παρουσία των ηγετών των Εκκλησιών, η παρουσία όλων αυτών των ανθρώπων της Εκκλησίας, Πατριάρχες, Ραβίνοι, Μουφτήδες, Ηγέτες των θρησκειών τους, άνθρωποι μακρινοί από πανεπιστήμια και από την πολιτική σκηνή και τη θρησκεία, από το Πακιστάν ως και την Ινδία.
Ήταν ένα διήμερο συγκίνησης, που επετεύχθη χάρη στη δουλειά μιας ομάδας ανθρώπων του Υπουργείου μας και θέλω να τους ευχαριστήσω δημόσια. Είναι ο Επικεφαλής της Task Force για τη Διάσκεψη Πρέσβης κ. Αμοιρίδης, που θα μας φύγει σε λίγες μέρες για τη Βραζιλία, είναι ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου κ. Δημήτρης Παρασκευόπουλος, είναι η ομάδα του Διπλωματικού μου Γραφείου υπό την Πρέσβη κα Τασία Αθανασίου, με ιδιαίτερη συμβολή της κας Αργυρώς Παπούλια και όλων των συνεργατών, καθώς και η ομάδα των Συμβούλων μου.
Θέλω επίσης να ευχαριστήσω την Υπηρεσία Ενημέρωσης και Δημόσιας Διπλωματίας για την καταπληκτική δουλειά που έκανε όπως πάντα και έχουμε και τον κ. Κούτρα μαζί μας και τον κ. Ευθυμίου και όλους τους συνεργάτες τους. Θέλω να ευχαριστήσω τους ανθρώπους που μας εξασφάλισαν την άριστη διοργάνωση και φιλοξενία, πράγματα αυτονόητα σε ένα τέτοιο ξενοδοχείο, αλλά, όπως όλοι ξέρουμε, πολύ αναγκαία σε ανθρώπους που σήμερα δυστυχούν.
Ευχαριστώ όλους, ευχαριστώ πριν από όλα εσάς και ευχαριστώ και τους ανθρώπους του Υπουργείου μου. Ελπίζω να μείνουμε σε επαφή και να συνεχίσουμε την ανταλλαγή ιδεών.
Να είσαστε καλοτάξιδοι, να μας σκέφτεστε θετικά, να θυμόσαστε ότι η Ελλάδα είναι ένας τόπος-σταυροδρόμι πολιτισμών και θρησκειών.
Ευχαριστώ πάρα πολύ από την καρδιά μου, υποκλίνομαι σε όλους και όλες».
