Ο “σκοτεινός τουρισμός” ανατέλλει
Oι επισκέψεις τουριστών στο Άουσβιτς, το φρικτό στρατόπεδα συγκέντρωσης της Ναζιστικής Γερμανίας στην Πολωνία, όπου υπολογίζεται ότι εκτελέστηκαν περίπου 1,1 εκατ. Εβραίοι. αυξήθηκαν κατά 40% το 2015, έναντι της προηγούμενης χρονιάς. Ανάλογοι προορισμοί, που σχετίζονται με μακάβρια γεγονότα, θανάτους, δολοφονίες, καταστροφή ή συνδέονται με σκοτεινές περιόδους της ιστορίας, αποκαλούνται διεθνώς «σκοτεινός τουρισμός» (dark tourism), ο οποίος βρίσκεται σε εντυπωσιακή άνθηση.
Η αύξηση των ταξιδιών αυτών και η ίδρυση του Ινστιντούτου για τον Σκοτεινό Τουρισμό που έχει σκοπό την αναγνώριση του συγκεκριμένου πεδίου, αντικατοπτρίζουν την αυξανόμενη ζήτηση γι αυτό το είδος τουρισμού.
Ωστόσο, με την ανάπτυξη του είδους αυτού εγείρονται ζητήματα όπως το γεγονός ότι οι τοπικές κοινωνίες αναγκάζονται να θυμούνται ξανά τραυματικά συμβάντα της ιστορίας, και εκφράζονται ανησυχίες για την ελαφρότητα με την οποία οι τουρίστες μπορεί να αντιμετωπίζουν τα γεγονότα αυτά (π.χ. τραβώντας σέλφι) ή την ωραιοποίησή τους.
Γράφοντας για τη διαχείριση του σκοτεινού τουρισμού, η συγγραφέας Carolyn Childs, συνιδρύτρια της εταιρίας ερευνών και μάρκετινγκ στα ταξίδια, MyTravelResearch.com, δίνει τις εξής συμβουλές…
-πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η άποψη της τοπικής κοινότητας. Πρέπει να αναγνωριστούν οι ανάγκες και οι ιστορίες τους. Πρέπει πάντα να υιοθετείται η ιστορία και όχι μια άποψη επί αυτής και να γίνεται αναγνώριση διαφορετικών απόψεων βοηθώντας τον κόσμο να βρει το δικό του μονοπάτι στην ιστορία.
-όπου απαιτείται υποδομή, το ντιζάιν του χώρου πρέπει να αντιπροσωπεύει αυτές τις ανάγκες και να εναρμονίζεται με την περιοχή ή τις συνθήκες. Τα κριτήρια για ανακαίνιση ή απλή διατήρηση της περιοχής πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά.
-η ποιότητα της απόδοσης της ιστορίας είναι ζωτικής σημασίας, επομένως πρέπει κανείς να επενδύσει σε τρόπους που θα την ζωντανέψουν και θα την προσωποποιήσουν. Το ντιζάιν των υποδομών πρέπει να είναι συμβατό με την απόδοση της ιστορίας και όχι το αντίστροφο.
–πείτε ανθρώπινες ιστορίες. Στην ξενάγηση στο Port Arthur στην Τασμανία ανατίθεται στον καθένα ο ρόλος μιας ιστορικής προσωπικότητας και έτσι μπορεί να δει την περιοχή με τα μάτια της προσωπικότητας αυτής.
-μην υποθέτετε ότι το να μην πείτε τίποτα είναι καλύτερο. Η περιοχή Fuhrerbunker στο Βερολίνο όπου ο Χίτλερ έζησε τις τελευταίες του ημέρες και πέθανε, αρχικά σφραγίστηκε εξαιτίας μιας απόλυτα φυσιολογικής επιθυμίας να αποφευχθεί η δημιουργία ενός εμβληματικού σημείου για τους νεοναζί. Όμως η απόκρυψη οδηγεί στη δημιουργία μύθων. Έτσι αποφασίστηκε να σηματοδοτηθεί με ένα πάνελ όπου αναφέρει ιστορικά γεγονότα, «για να μπει ένα τέλος στην παραφιλολογία».
-απλώς επειδή μπορείτε, δε σημαίνει ότι πρέπει να το κάνετε. Πολλοί δεν αισθάνονται άνετα με τον σκοτεινό τουρισμό καθώς η ελαφρότητα των τουριστών απέναντι στα μνημεία αυτά είναι αναπόφευκτη.
Όμως, όπως εκτιμά η κ. Childs, δεν αντιμετωπίζουν όλοι οι τουρίστες τα ταξίδια ως απλή διασκέδαση, αλλά ως μέσο προσωπικής ανάπτυξης. Η δύναμη της αντίθεσης είναι πολύ σημαντική στην κατανόηση του τι χάθηκε.
Δεύτερον, οι σκοτεινές αυτές εμπειρίες προσφέρουν και πιο αυθεντικές εμπειρίες καθώς δε μπορεί κανείς να επισκεφθεί την Κρακοβία και να δει μόνο τα θετικά της σημεία, γιατί έτσι χάνει τη συνολική ιστορία της πόλης.
Δείτε τα 17 πιο σκοτεινά μνημεία στον κόσμο, σύμφωνα με την Telegraph…
1. Σημείο Μηδέν
2. Άουσβιτς
3. Αλκατράζ
4. Prypiat, Ουκρανία
5. Καμπότζη
6. Costa Concordia
7. Νέα Ορλεάνη, (τυφώνας Κατρίνα)
8. Eyjafjallajökull (ηφαίστειο στην Ισλανδία)
9. Χιροσίμα
10. Πολεμικές ζώνες εμφυλίου στη Σρι Λάνκα
11. Πεδία μαχών (Hastings, Gettysburg, Waterloo, Bosworth κτλ)
12. Υποβαθμισμένες συνοικίες στο Μουμπάι (προβολή από την ταινία Slumdog Millionaire)
13. Βιετνάμ
14. Oradour-sur-Glane, Νορμανδία
15. Belchite, Ισπανία
16. Okpo Land
17. Πομπηία
