Αφιέρωμα: 21 χρόνια χωρίς τον Ανδρέα Παπανδρέου

Η κηδεία γίνεται τρείς μέρες αργότερα. Ο θάνατός του προκαλεί κύμα συγκίνησης σε όλη τη χώρα, και εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι παραβρίσκονται στην κηδεία.

Σήμερα συμπληρώνονται 21 χρόνια από τον θάνατο του πολιτικού που σηματοδότησε και διαμόρφωσε σε πολύ μεγάλο βαθμό την πορεία της Ελλάδας στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης.

Με την ίδρυση του, το ΠΑΣΟΚ επηρέασε σημαντικά την πολιτική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας. Στην ιδρυτική διακήρυξή του, στις «3 του Σεπτέμβρη» του 1974, συμπυκνώνεται το τετράπτυχο «Εθνική Ανεξαρτησία – Λαϊκή Κυριαρχία – Κοινωνική Απελευθέρωση-Δημοκρατικές Διαδικασίες». Ο Ανδρέας Παπανδρέου διετέλεσε πρωθυπουργός τις περιόδους 1981-1989 και 1993-1996 υπερβαίνοντας τους κοινωνικούς διαχωρισμούς που είχε κληροδοτήσει ο εμφύλιος και η δικτατορία επιβάλοντας το δίπολο «Δεξιά-Αντιδεξιά».

Η πολιτική πορεία και προσφορά

Ξεχωριστή θέση έχουν στη νεώτερη πολιτική ιστορία η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, ο εκδημοκρατισμός του συνδικαλιστικού κινήματος αλλά και των Ενόπλων Δυνάμεων, η δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας και του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ), καθώς και η συνταγματική αναθεώρηση του 1985-1986, η οποία παγίωσε το σύστημα κοινοβουλευτικής εξουσίας που ισχύει έως και σήμερα.

Άλλες σημαντικές τομές των κυβερνήσεών του ήταν η νομιμοποίηση του πολιτικού γάμου, η ψήφος στα 18, η εισαγωγή του μονοτονικού συστήματος γραφής (1982), οι αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο όπως η καθιέρωση της ισότητας των δύο φύλων και η απαγόρευση του αναχρονιστικού θεσμού της προίκας, η κατάργηση πλείστων μεταξικών και μετεμφυλιακών νόμων, όπως αυτοί του τεντιμποϊσμού και της κατασκοπείας, η άσκηση ακηδεμόνευτης και πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής και η μεγάλη ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και η παραχώρηση άδειας επιστροφής στην Ελλάδα στους πολιτικούς πρόσφυγες του Δημοκρατικού Στρατού.

Με την ίδρυση του, το ΠΑΣΟΚ επηρέασε σημαντικά την πολιτική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας. Στην ιδρυτική διακήρυξή του, στις «3 του Σεπτέμβρη» του 1974. Ο Ανδρέας Παπανδρέου διετέλεσε πρωθυπουργός τις περιόδους 1981-1989 και 1993-1996. Επί ημερών του έγινε  η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, ο εκδημοκρατισμός του συνδικαλιστικού κινήματος αλλά και των Ενόπλων Δυνάμεων, η δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας και του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ), καθώς και η συνταγματική αναθεώρηση του 1985-1986, η οποία παγίωσε το σύστημα κοινοβουλευτικής εξουσίας που ισχύει έως και σήμερα.

Γεννήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου του 1919 στην Χίο. Γιός του Γενικού Διοικητή Αιγαίου τότε και μετέπειτα πρωθυπουργού, Γεωργίου Παπανδρέου, και της Σοφίας Μινέικο, κόρη Πολωνού αριστοκράτη. Μεγάλωσε στην Αθήνα και φοίτησε στο Κολλέγιο Αθηνών. Σε ηλικία 15 ετών δημιουργεί το Μαρξιστικό περιοδικό «Ξεκίνημα», δημοσιεύοντας πολλά κείμενα για τον Σοσιαλισμό. Το υπουργείο Παιδείας, ύστερα από παρέμβαση της δεξιάς εφημερίδας «Εστίας», διέταξε ανακρίσεις και οι μαθητές που είχαν παρεκτραπεί, τιμωρήθηκαν με κακή διαγωγή στο ενδεικτικό τους.

Το 1964 εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής με την «Ένωση Κέντρου». Μετείχε στην κυβέρνηση του πατέρα του ως υπουργός Προεδρίας και αργότερα ως αναπληρωτής υπουργός Συντονισμού. Την διετία της πολιτικής αστάθειας 1965-67, θα κερδίσει την συμπάθεια των πρώην ΕΑΜιτών και ΕΛΑΣιτών, των οποίων την εμπιστοσύνη δεν έχασε ποτέ. Η ηγεσία της Αριστεράς τον έβλεπε βέβαια καχύποπτα, όπως και ο ίδιος άλλωστε.

Με το ξέσπασμα της δικτατορία θα συλληφθεί αλλά θα αφεθεί ελεύθερος οκτώ μήνες αργότερα, ύστερα από παρέμβαση διανοούμενων και πολιτικών στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον. Στις αρχές του 1968 φεύγει από την χώρα και πηγαίνει στην Στοκχόλμη, όπου θα ιδρύσει το ΠΑΚ (Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα), που έδρασε αντιδικτατορικά στο εξωτερικό.

Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974, θα ιδρύσει το ΠΑΣΟΚ (Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα). Στις 17 Νοεμβρίου, οδηγεί το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές, όπου θα λάβει 13,58% και θα εισέλθει στην Βουλή με 12 βουλευτές. Στην πολιτική του θα ξεκινήσει να επικρατεί η αντιαμερικανική και αντιΝΑΤΟϊκή χροιά.

Το 1977, το ΠΑΣΟΚ θα γίνει αξιωματική αντιπολίτευση λαμβάνοντας ποσοστό 25,34%, εκλέγοντας 93 βουλευτές. Το ΠΑΣΟΚ κατάφερε τελικά να έρθει στην εξουσία το 1981, την «ώρα της αλλαγής», όπως είχε ονομαστεί, λαμβάνοντας ποσοστό που άγγιξε το 48,1%. Η έννοια της «Αλλαγής», βρισκόταν στο γεγονός πως ύστερα από μια μακρά περίοδο δεξιάς κυβέρνησης, την εξουσία πήρε ένα κόμμα που διέπεται από τις αρχές του Σοσιαλισμού. Η προεκλογική εκστρατεία του Α. Παπανδρέου στηρίχτηκε σε συνθήματα όπως «Εδώ και τώρα αλλαγή» και «Η Ελλάδα στους Έλληνες», ενώ ο ίδιος καλλιέργησε το προφίλ του πολιτικού που βρισκόταν σε άμεση επαφή και επικοινωνία με τα λαϊκά στρώματα· συνήθως προσφωνούνταν, από φίλους και αντίπαλους, με το μικρό του όνομα, «Ανδρέας».

Το 1985 το ΠΑΣΟΚ κερδίζει ξανά τις εκλογές. Όμως 3 χρόνια αργότερα θα ξεσπάσει το σκάνδαλο Κοσκωτα, στο οποίο κατηγορήθηκαν για ενεργή συμμετοχή στελέχη της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανόμενου και του Ανδρέα Παπανδρέου. Παράλληλά, εκείνη την εποχή θα γνωρίσει την αεροσυνοδό του πρωθυπουργικού αεροσκάφους Δήμητρα Λιάνη και διατηρούσε παράνομη σχέση μαζί της από τον Ιούλιο του 1986, όπως αναφέρουν δημοσιεύματα της εποχής. Η σχέση τους έγινε ευρέως γνωστή όταν το 1988, ο Ανδρέας Παπανδρέου νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο Χέρφιλντ του Λονδίνου και η Δήμητρα Λιάνη ήταν μαζί του και του συμπαραστάθηκε, φροντίζοντάς τον καθ’ όλη αυτή την περίοδο. Παντρεύτηκαν τον Ιούλιο του 1989, αφού χώρισε πρώτα από την Μαργαρίτα Τσάντ.

Στις εκλογές του 1989 θα ηττηθεί αλλά το ΠΑΣΟΚ θα επιστρέψει στην εξουσία το 1993. Απαλλαγμένος από τις κατηγορίες του σκανδάλου Κοσκωτά, επέστρεψε θριαμβευτής και έλαβε 47%. Όμως η πολιτική ένταση των προηγούμενων χρόνων και η περιπέτεια του σκανδάλου έχουν επιβαρύνει την υγεία του. Στις 21 Ιουνίου του 1995, θα εισαχθεί στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο εσπευσμένα. Οι πιέσεις που του ασκούνται, τον αναγκάζουν τον Ιανουάριο του 1996 να υπογράψει την παραίτησή του, δηλώνοντας πως τα «τα προβλήματα της χώρας δεν μπορούν να περιμένουν».

Στις 23 Ιουνίου 1996 ο Ανδρέας Παπανδρέου πεθαίνει μετά από οξύ ισχαιμικό επεισόδιο στο σπίτι του στην Εκάλη. Κηδεύεται στις 26 Ιουνίου 1996 στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών με τιμές αρχηγού κράτους. Ο θάνατός του προκάλεσε κύμα συγκίνησης σε όλη τη χώρα.

Το σκάνδαλο Κοσκωτά, το Χέρφιλντ, η πτώση

Το 1988 ξεσπά το οικονομικό σκάνδαλο Κοσκωτά, με στελέχη της κυβέρνησης ακόμη και τον ίδιο τον Ανδρέα Παπανδρέου να κατηγορούνται. Ο Παπανδρέου χαρακτήρισε τις κατηγορίες εναντίον του «συνωμοσία των «σκοτεινών αντιδραστικών δυνάμεων» και των «ξένων κύκλων». Λίγο μετά, οδηγείται εσπευσμένα στο νοσοκομείο Χέρφιλντ του Λονδίνου και υποβάλλεται σε σοβαρή εγχείρηση καρδιάς από τον διάσημο Αιγύπτιο καρδιοχειρουργό Μαγκντί Γιακούμπ.

Ακολουθεί η παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου και πολλών στελεχών του ΠΑΣΟΚ (Κουτσόγιωργας, Ρουμελιώτης, Τσοβόλας, Πέτσος) στο Ειδικό Δικαστήριο. Ο Ανδρέας αρνήθηκε να παραστεί στη δίκη. Αδιέξοδο και στις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου του 1989 και σχηματίζεται η οικουμενική κυβέρνηση του Ξενοφώντα Ζολώτα, την οποία στήριξαν ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Δηλαδή Μητσοτάκης, Παπανδρέου και Φλωράκης.

Η χώρα οδηγείται σε πρόωρες εκλογές, τις 18 Ιουνίου 1989, με τη ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη να έρχεται πρώτο κόμμα (44,3%) αλλά χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία. ΝΔ και Συνασπισμός σχηματίζουν την οικουμενική κυβέρνηση υπό τον Τζανή Τζαννετάκη.

Η ζωή του Ανδρέα σε λίγες λέξεις

Γεννήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 1919 στην Χίο και ήταν γιος του Γεωργίου Παπανδρέου, Γενικού Διοικητή Αιγαίου τότε και μετέπειτα πρωθυπουργού, και της Σοφίας Μινέικο, κόρης του Ζίγκμουντ Μινέικο, Πολωνού αριστοκράτη και στρατιωτικού μηχανικού. Μεγάλωσε στην Αθήνα και φοίτησε στο Κολλέγιο Αθηνών, όπου μεταξύ άλλων ήταν συμμαθητής με τους Πέτρο Σιφναίο, Πάρι Κωνσταντινίδη, Γεώργιο Σκιαδαρέση, εργολάβο, και Λεωνίδα Αδάμ.

Μπήκε το 1937 στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά τη σύλληψή του από το καθεστώς Μεταξά, αναχώρησε για τις ΗΠΑ, όπου συνέχισε τις σπουδές του. Το 1943 έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα στα Οικονομικά και τη Φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, όπου και διορίστηκε ως αναπληρωτής καθηγητής (associate professor).

Το 1944, ο μόλις 25 ετών Ανδρέας Παπανδρέου είναι ένα από τα πέντε μέλη της ελληνικής αντιπροσωπείας στη διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς – που σχεδίασε ολόκληρη την αρχιτεκτονική της παγκόσμιας οικονομίας ως τις πετρελαϊκές κρίσεις του ’70 – της οποίας ηγείται ο κορυφαίος Έλληνας οικονομολόγος Κυριάκος Βαρβαρέσος. Ακολούθησε σπουδαία ακαδημαϊκή πορεία στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη. Παντρεύτηκε διαδοχικά με τη Χριστίνα Ρασιά, μια ελληνοαμερικανίδα ψυχίατρο, τη Μαργαρίτα Τσαντ (με την οποία απέκτησε 4 παιδιά, τον Γιώργο (πρωθυπουργός της Ελλάδος από το 2009 με το ΠΑΣΟΚ), τη Σοφία, τον Νίκο και τον Αντρίκο) και τέλος με τη Δήμητρα Λιάνη. Εκτός γάμου γεννήθηκε το 1969 η κόρη του Αιμιλία Νίμπλουμ.

H Γεννηματά για την επέτειο 21 ετών από τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου

Με αφορμή την επέτειο θανάτου του Ανδρέα Παπανδρέου, που άφησε την τελευταία του πνοή σαν σήμερα πριν από 21 χρόνια, η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Φώφη Γεννηματά, ανήρτησε στον προσωπικό της λογαριασμό στο facebook, ένα μήνυμα στη μνήμη του, το οποίο αναφέρει τα εξής:

«Οραματιστής, ριζοσπάστης, μεταρρυθμιστής μα πάνω απ΄όλα ένας αυθεντικός λαϊκός ηγέτης με εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές διαμέτρημα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου άφησε πίσω του ένα τεράστιο έργο, παρέδωσε μια ενωμένη Ελλάδα, μια εθνικά υπερήφανη χώρα και μια μεγάλη Παράταξη με αυτοδύναμη πορεία και αυτόνομο πρωταγωνιστικό ρόλο. Ιστορικό αποτύπωμα, ζωντανό στις μνήμες του λαού που δεν αλλοιώνεται, δεν παραχαράσσεται, δεν υποκλέπτεται.

Η δική μας ευθύνη να φανούμε αντάξιοι των ιδεών του, των αξιών του και της παρακαταθήκης του, είναι μια διαρκής εγερτήρια, δημιουργική πρόκληση. Για την ενότητα, τη συνέχεια και την προοπτική της μεγάλης Δημοκρατικής Προοδευτικής Παράταξης.

“Αν όχι εμείς ποιοι;Αν όχι τώρα, πότε;”.»

Το Κίνημα Νέων Αχαΐας για τα 21 χρόνια από τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου

Πριν από 21 χρόνια , ο Ανδρέας Παπανδρέου έφυγε από την ζωή. Οι πολιτικές του πεποιθήσεις για την ΑΛΛΑΓΗ , οι ιδέες , οι αξίες του, η πίστη του στην δύναμη του Έλληνα , η πίστη του στην ανάγκη της κοινωνικής δικαιοσύνης, της κοινωνικής απελευθέρωσης, της εθνικής ανεξαρτησίας , και η βαθιά του συνειδητή απόφαση να παλέψει για τον σοσιαλισμό , σήμερα φαίνονται για τους απανταχού δημοκράτες , προοδευτικούς και σοσιαλιστές, ως ένα εφαλτήριο για την πολιτική ζύμωση της εποχής μας.

Ενόψει του Συνεδρίου της Δημοκρατικής Συμπαράταξης , η πολιτική παρακαταθήκη που μας κληρονόμησε ο δικός μας Ανδρέας , οφείλει να διαφυλαχθεί. Σήμερα , ο σοσιαλισμός είναι πιο αναγκαίος από ποτέ! Η Σοσιαλιστική Παράταξη στην χώρα μας , στα πλαίσια της ανασυγκρότησής της , έχει ανάγκη από νεωτερικές ιδέες και νέα πρόσωπα που θα εμπνέονται από τις αρχές της Δημοκρατικής μεθόδου , της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας , της ελευθερίας και του σοσιαλισμού.

Διότι είναι καταφανές , ότι στα πλαίσια της καπιταλιστικής κρίσης που βιώνει σήμερα ο κόσμος , η λύση δεν μπορεί να βρεθεί ,ούτε μέσω του “μαγικού ραβδιού” της οικονομίας , ούτε μέσω μιας συντηρητικής δήθεν αριστεράς. Η υπέρβαση των σύγχρονων προβλημάτων βρίσκεται στην υπεράσπιση των μη προνομιούχων, των κοινωνικά αδικημένων , όλων όσων έχουν βρεθεί στο περιθώριο, μέσω μιας ριζοσπαστικής , και καινοτόμου σοσιαλιστικής διακυβέρνησης που θα συμβάλλει τα μέγιστα για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων που ταλανίζουν σε οικονομικό , κοινωνικό , πολιτισμικό και περιβαλλοντικό επίπεδο τους πολίτες. Μιας διακυβέρνησης που θα δρα προς όφελος της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών και θα αγωνίζεται καθημερινά για την περαιτέρω δημοκρατική εμβάθυνση , για την εξασφάλιση των μέσων βιοπορισμού σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες , για την δικαιότερη ανακατανομή του παραγόμενου πλούτου , για την ισότητα των ευκαιριών . Μιας κυβέρνησης που θα παλεύει για μια “ΝΕΑ ΑΛΛΑΓΗ”.

Το συνέδριο της ερχόμενης εβδομάδας δεν μπορεί να αποτελέσει μια διαδικασία συμβιβασμών , νηνεμίας και “λείανσης των γωνιών” , αντίθετα υποχρεούται να εξυπηρετεί την πολιτική όσμωση των σοσιαλιστικών – δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας και να οδηγήσει στην ύπαρξη ενός ξεκάθαρου ιδεολογικού στίγματος της Συμπαράταξης. Του στίγματος μιας αδέσμευτης από την εξουσιομανία , ριζοσπαστικής , αριστερής και σοσιαλιστικής Συμπαράταξης που έχει το σθένος να υπερασπιστεί την ανάγκη ριζικής ανανέωσης της χώρας για να εξυπηρετήσει το συμφέρον των πολλών , το συμφέρον των πολιτών που δοκιμάζονται από τις καθημερινές προκλήσεις.

Εξάλλου, η ιστορία της παράταξής μας είναι γεμάτη από πάλη για την νίκη του σοσιαλισμού και της προόδου απέναντι στην συντήρηση , στην νεοφιλελεύθερη δεξιά και την “οικονομία της αγοράς”.

Αυτό το στίγμα που χάσαμε τον τελευταίο καιρό , έχουμε την ευκαιρία να ανακτήσουμε στο επερχόμενο συνέδριο. Γι’ αυτό και η κληρονομία του Ανδρέα Παπανδρέου , σήμερα εμπνέει και οδηγεί την Σοσιαλιστική Παράταξη του μέλλοντος. Γι’ αυτή την σοσιαλιστική παράταξη που υπηρετεί τα πλατιά , λαϊκά στρώματα αγωνιζόμαστε και σήμερα!

Μ.Καρχιμάκης: 21 χρόνια μετά το θάνατο του, ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν έφυγε ούτε μέρα από τη μνήμη μας

Του Μιχάλη Καρχιμάκη

Ο ΑΝΔΡΕΑΣ υπήρξε ένας Μεγάλος Πολιτικός, ένας καταξιωμένος επιστήμονας, ένας οραματιστής ηγέτης, μια χαρισματική προσωπικότητα, με παγκόσμια ακτινοβολία, και πολιτική οξυδέρκεια.
 
Δεν απουσίασε ποτέ από τα πολιτικά δρώμενα.
 
Από τα ωραία και τα άσχημα που συνέβησαν και συμβαίνουν, στη μεγάλη του αγάπη, ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
 
Ήταν όμως ένας Μεγάλος Πολιτικός γιατί ήταν ένας Μεγάλος Άνθρωπος.
 
Μια πολύπλευρη προσωπικότητα,
 
Με τα στοιχεία του επαναστάτη και του ρεαλιστή, του αυστηρού αλλά όχι άδικου,του έμφυτα λαϊκού αλλά όχι λαϊκιστή.
 
Ήταν ο πολιτικός της σύγχρονης Ελλάδας που με ένα δικό του μοναδικόκαι σφαιρικά μελετημένο τρόπο αντιμετώπισε τις πολλαπλές κρίσεις κατά τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας.
 
Ήταν ο ηγέτης που πήρε το τιμόνι της χώρας και την οδήγησε στην πραγματοποίηση του οράματος του για μια ανεξάρτητη Ελλάδα με γερές δημοκρατικές βάσεις.
 
Αντιμετώπιζε τα πολιτικά ζητήματα και τα προβλήματα που ανέκυπταν πάντα ριζοσπαστικά αλλά ποτέ σπασμωδικά Με πολιτική οξυδέρκεια και διορατικότητα.
 
Με ευαισθησία, αυτοσεβασμό,και αίσθημα εθνικής αξιοπρέπειας.
 
Έτσι ώστε να διεγείρει την ψυχή, τα συναισθήματα και τη συνείδηση κάθε προοδευτικού Έλληνα και Ελληνίδας.
 
Ως χαρισματικός Εθνικός Ηγέτης ενσάρκωνε στο πρόσωπό του, το πρόσωπο, τη φωνή, τον καημό και την προσδοκία κάθε συμπατριώτη μας.
 
Γιατί πίστευε πως πρέπει ν’ αμφισβητήσει ανοιχτά, να συγκρουστεί χωρίς συμβιβασμούς και ν’ ανατρέψει κατεστημένες δυνάμεις, δομές, εξουσίες και αντιλήψεις που κρατούσαν την Ελλάδα δέσμια.
 
Γιατί τολμούσε ρήξεις με το παρελθόν, σε συνδυασμό με γόνιμες συνθέσεις και συλλογικές υπερβάσεις, για να εμπεδώνεται κάθε φορά η συμφιλίωση και η ενότητα του ελληνικού λαού.
 
Γιατί πίστευε σε μια πατρίδα χωρίς κομματικές και κοινωνικές διαχωριστικές γραμμές, χωρίς διακρίσεις και διχασμούς.
 
Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ένας δεινός πολιτικός αναλυτής που διέβλεπε τη φορά των πραγμάτων.
 
Αξιοποιούσε τη σωστή χρονική στιγμή, για τη σωστή πολιτική πράξη, με αντιδράσεις άμεσες αλλά μελετημένες και πολύ συχνά με ανατροπές.
 
Προκαταλάμβανε τις κρίσεις πριν εκδηλωθούν και τις διαχειριζόταν με δυναμισμό και αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας.
 
Δεν περίμενε να εμφανιστεί μια κρίση.
 
Για τον ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ κρίσιμη ήταν κάθε ημέρα για την πατρίδα.
 
Γιατί έβλεπε αυτά που δεν έβλεπαν οι άλλοι, έβλεπε μακρύτερα από τους άλλους και πριν από τους άλλους. Και ήξερε πως δημιουργός είναι η αταλάντευτη βούληση.
 
Δημιουργός είναι η συστηματική δουλειά, είναι η στράτευση των δυνάμεων της κοινωνίας, είναι το πέρασμα από τις θεωρητικές προθέσεις στις πράξεις και στη δύναμη ανάληψης της ευθύνης.
 
Ήξερε ο ΑΝΔΡΕΑΣ, πως η δημιουργία και το αποτέλεσμα βρίσκονται σε ένα καθαρό όραμα για την χώρα, το οποίο υποστηρίζεται από ένα ξεκάθαρο στρατηγικό σχέδιο, το οποίο περιλαμβάνει μια εθνική συνεννόηση όλων των υγιών πολιτικών δυνάμεων, δίνοντας έτσι στην Ελλάδα αυτοπεποίθηση και στους πολίτες συλλογική δύναμη, και αποδεικνύοντας πως πραγματικός ηγέτης είναι αυτός που αναμετριέται με τα φλέγοντα ζητήματα της εποχής του και όχι ο φυγόπονος, πόσο μάλλον ο ρίψασπις.
 
Χάρη στον ΑΝΔΡΕΑ όλες οι προοδευτικές δυνάμεις του τόπου μπόρεσαν να εκφραστούν και να καθορίσουν τις εξελίξεις, μέσα από το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα που ιδρύει στις 3 του Σεπτέμβρη.
 
Χάρη στον ΑΝΔΡΕΑ γεννήθηκε ένα κόμμα-θεσμός.με ιδεολογική και προγραμματική συνοχή, με ξεκάθαρο πολιτικό μήνυμα, με λαϊκή βάση.
 
Ένα μαζικό λαϊκό κίνημα της δημοκρατίας και του σοσιαλισμού.
 
Ένα λαογέννητο, ελπιδοφόρο και νικηφόρο κίνημα. 
 
Γι’ αυτό πάντα προωθούσε συναινετικές διαδικασίες ώστε να γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στη βάση του Κινήματος και την ηγεσία, να εξοβελίζει τις προσωπικές συγκρούσεις από την πολιτική και να κατοχυρώνει τον αναγκαίο δεσμό ανάμεσα στην ηγεσία και στη βάση.
 
Και ως Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και ως Πρωθυπουργός της χώρας ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ έδωσε έναν μεγάλο αγώνα αρχών.
 
Και στεκόταν όρθιος και στους δυνατούς ανέμους και στα μεγάλα κύματα, ως άξιος καπετάνιος. Γιατί ως Πρωθυπουργός κράτησε σταθερά το τιμόνι της χώρας, πετυχαίνοντας με την πολιτική του να μειώσει δραστικά τις κοινωνικές ανισότητες.
 
Να βάλει τα θεμέλια του Κοινωνικού Κράτους και μιας ανοιχτής και σύγχρονης κοινωνίας.
 
Να θέσει στις βασικές προτεραιότητές του την κοινωνική συνοχή.
 
Να απελευθερώσει τις κοινωνικές δυνάμεις που ζούσαν για δεκαετίες στο περιθώριο.
 
Και έτσι έφερε στο προσκήνιο τους μέχρι τότε ξεχασμένους Έλληνες, τους Μισθωτούς, τους μη προνομιούχους, τους Αγρότες.
 
Και έτσι άνοιξε νέους ορίζοντες συμμετοχής και δράσης στους νέους και στις γυναίκες.
 
Γι’ αυτό και δεν μπορεί κανείς, ν’ αρνηθεί τον καθαρό αέρα πολιτικής και κοινωνικής ελευθερίας με τον οποίο ο Ανδρέας Παπανδρέου ενέπνευσε όλη τη χώρα.
 
Δεν μπορεί κανείς ν’ αρνηθεί τους βαθείς πολιτικούς και κοινωνικούς δεσμούς που δημιούργησε με τους Έλληνες και τις Ελληνίδες, που τον πίστεψαν και τον αγάπησαν.
 
Που ταυτίστηκαν με τις ιδέες και το οράματα του.
 
Γι’ αυτό και απέδειξε στο λαό ότι μεγάλος πολιτικός είναι αυτός που πράττει με γνώμονα τις επόμενες γενιές, ενώ μεγάλος πολιτικάντης αυτός που πράττει με γνώμονα τις επόμενες εκλογές.
 
Αυτός, ο διορατικός ηγέτης, μετέφραζε την πραγματικότητα ως είχε και όχι όπως θα βόλευε.
 
Γιατί πολιτευόταν με αυτοσεβασμό και όχι με επικίνδυνες για το μέλλον της Ελλάδας ψευδαισθήσεις.
 
Είναι απαραίτητο να κάνουμε ένα παραλληλισμό εκείνης της περιόδου, όπου βρήκαν εύφορο έδαφος οι νεοφιλελεύθερες ιδέες ν’ αναπτυχθούν, οι δεξίοστροφοι λαϊκισμοί και οι προπαγανδιστικές δυνάμεις, με το σήμερα.
 
Καθώς και σήμερα, οι ίδιες καιροσκοπικές δυνάμεις, του άκρατου νέο-φιλελευθερισμού και του λαϊκισμού, των ιδιοτελών συμφερόοντων και της εξουσιολαγνείας εντός και εκτός των τειχών μας οδήγησαν και μας οδηγούν σε έα ανελέητο παιχνιδι εντυπώσεων, αποπροσανατολισμού και όξυνσης των προβλημάτων σε βάρος των πολλών των δημιουργών, των αδυνάμων.
 
Ολοι όμως αυτοί, θα καταλάβουν πως ο προοδευτικος χώρος, της προσφοράς στην ελλάδα και στους ανθρώπους εδώ και δεκαετίες, που μας έκανε περήφανους, δεν αφορίζεται πολιτικά.
 
Γιατί έμαθε να προτάσσει τις δημοκρατικές αξίες απέναντι στην πολιτική μισαλλοδοξία του χθες και του σήμερα.
 
Και η πολιτική δικαίωση θα έρθει όπως και τότε και θα επιβάλλει έναν άλλο πολιτικό πολιτισμό στη χώρα μας, ενάντια σε κάθε μηχανισμό που υπονόμευσε αλλά και καπηλεύτηκε την ιστορία μας και την διαδρομή μας.
 
Αρκεί σε κάθε πολιτικό μας βήμα, να αντηχούν δυνατά οι προτροπές του Ανδρέα Παπανδρέου…

• Να είμαστε εμείς οι πολιτικοί υπηρέτες των ανθρώπων χωρίς την παραμικρή αίσθηση μειονεξίας.

• Να αντιστρέφουμε τους όρους και τους ρόλους.

• Να μετατρέπουμε τη δύναμη σε μεταποιημένη ωφέλεια για τους πολλούς,

• Να μπαίνουμε στη θέση του αδύναμου, και χωρίς αυτό να σημαίνει ότι παραβιάζουμε βασικούς ηθικούς και αξιακούς κανόνες.

• Να σκεπτόμαστε πρώτα από όλα ότι άλλοι είναι εκείνοι που αποφασίζουν για το ρόλο μας και να μην τους περιφρονούμε και αυτοί – έλεγε – είναι οι άνθρωποι που μας εμπιστεύτηκαν.

και συνέχιζε λέγοντας:

• Οι Πολιτικοί που δεν κατάλαβαν τη δύναμη των συνόλων έχασαν το τρένο.

• Οι Πολιτικοί που δεν κατέγραψαν στην μνήμηκαι στη συνείδηση τους ότι το πέρασμα από τη ζωή είναι πολύ μικρό και ότι η εξουσία είναι εφήμερη, σίγουρα δεν επιτέλεσαν όπως έπρεπε τον ρόλο τους.

Για να προσεγγίσει με την πολιτική του σοφία, το ρόλο και τη σεμνότητα που είναι ανάγκη να έχει ο πολιτικός, λέγοντας χαρακτηριστικά:
 
Η κατάχρηση των προσόντων από έναν Πολιτικό αν υπάρχει εγωκεντρική διάθεση μπορεί να καταλήξει σε ένα μεγάλο μειονέκτημα.
 
Τα πρόσωπα που θα παγιδευτούν και θα ζήσουν μόνο ανάλογα με τα προσόντα τους και όχι με την διαρκή συνειδητή προσφορά τους θα απομονωθούν.
 
Όσο δημόσια ένα άτομο διογκώνει άμετρα, μόνο την παρουσίαση των προσόντων του τόσο περιθωριοποιείται.
 
Αυτός ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου…
 
Και όλα αυτά είναι και δικά μου προσωπικά βιώματα, τα χρόνια που συνεργάστηκα μαζί του τα χρόνια που με ενέπνευσε και με συγκίνησε πολιτικά.
 
Με τους διαρκείς αγώνες μας.
 
Αγώνες για Δημοκρατία.
 
Με ανεξάρτητη Δικαιοσύνη, ανεξάρτητες Αρχές προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών, με ισχυρούς θεσμούς.
 
Αγώνες για Κοινωνική Δικαιοσύνη.
 
Για να νιώθει ο πολίτης ασφαλής με εγγυημένο ένα ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης και με δεδομένες ποιοτικές κοινωνικές παροχές από το Κράτος.

Αγώνες για αλλαγή

Για την επιστροφή στην Ελλάδα της προόδου, την περήφανη Ελλάδα, με κοινωνική συνοχή και παραγόμενο πλούτο.

Πλούτο για τους πολλούς, και όχι για τους λίγους.

Αυτή την πολιτική παρακαταθήκη παραλάβαμε.

Μια παρακαταθήκη που είναι περισσότερο επίκαιρη από ποτέ, γιατί ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ήταν ένας πολιτικός που αν και σήμερα είναι ο μεγάλος ΑΠΩΝ από την από την πολιτική μας ζωή, η παρουσία του σε αυτή παραμένει διαρκής

Διαβάστε το άρθρο του Γιάννη Παρασκευά για τα 21 χρόνια από το θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου

Συνηθισμένη κοινοτυπία μέχρι σημείου υπερβολής η χρήση της φράσης σε επικήδειους διαφόρων δήθεν προσωπικοτήτων «δυσαναπλήρωτο είναι το κενό που αφήνεις με τον θάνατο σου», επισήμανση που στην πραγματικότητα δεν ταιριάζει σε κανέναν, αφού κατά γενική ομολογία «η φύση και η κοινωνία αρνείται το κενό».

Παρά την γενική αποδοχή της κάλυψης του οποιουδήποτε κενού στα χρόνια της κρίσης που βιώνουμε αναδεικνύεται μια παραδοχή.
Μόνο αυτός, μόνο ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ θα ήταν ο ικανός να διαχειριστεί την κρίση και να μην στείλει τη χώρα και τους κατοίκους της στον γκρεμό.

Είναι κοινή πίστη, κοινή παραδοχή από την μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών ότι υπήρξε ο μεγαλύτερος πολιτικός ηγέτης της  χώρας μετά τον μεγάλο πόλεμο και τον εμφύλιο.
Απλός σαν άνθρωπος, υπερβολικά συναισθηματικός, πολιτικά οξυδερκής, απόλυτα ενημερωμένος για το διεθνές  γίγνεσθαι, ο άνθρωπος και ηγέτης  που αγαπήθηκε από τον Λαό όσο κανείς άλλος.

Μεγαλόψυχος και ταυτισμένος με τα προβλήματα του βασανισμένου λαού, της μεγάλης μερίδας της κοινωνίας που η Δεξιά είχε βάλει στη γωνία, στο περιθώριο.
Αυτή την παρακαταθήκη που άφησε στο Λαό χωρίς προπληρωμένες αγιογραφίες, χωρίς καμία προσπάθεια προστασίας της υστεροφημίας του, αυτήν λυσσαλέα πολεμούν οι διάφοροι εντεταλμένοι κονδυλοφόροι, αρκετοί μόνο κατ’ όνομα πνευματικοί άνθρωποι, οι υπηρέτες της Δεξιάς συντήρησης, οι προσκυνημένοι της Αριστεράς, οι Δούρειοι Ίπποι της Κεντροαριστεράς στην οποία «ομνύουν»  και δυστυχώς και αρκετοί ευεργετηθέντες από αυτόν και το ΠΑΣΟΚ.

Με πάθος χρόνια τώρα προσπαθούν να μειώσουν τον ίδιο και την προσφορά του στον τόπο.
Λαϊκιστή τον ανεβάζουν, λαϊκιστή τον κατεβάζουν, σίγουρα στο μυαλό όλων αυτών των  ανεγκεφάλων το ενδιαφέρον και η αγάπη για τον απλό πολίτη είναι λαϊκισμός.
Υπεύθυνο της χρεοκοπίας τον καθιστούν αποσιωπώντας εντέχνως ότι και τις δύο φορές που παρέδωσε την εξουσία, το ‘89 και το ‘96 τα οικονομικά στοιχεία χρέους και πληθωρισμού ήταν καλύτερα από αυτά που είχε παραλάβει.

Πρώτος αναφέρθηκε και είπε «ή θα φάμε το χρέος ή θα μας φάει το χρέος» αυτός παρέδωσε μια οικονομία ικανή να ανταποκριθεί στις  τότε απαιτήσεις της ΟΝΕ.
Περίσσεψαν οι υπερβολικές αγιογραφίες στους επικήδειους του Μητσοτάκη, κανένας όμως εντεταλμένος κονδυλοφόρος δεν εκανε στοιχειώδη αναφορά στα οικονομικά στοιχεία που παρέδωσε το ‘93, δυο νούμερα μόνο, τα ταμεία του κράτους είχαν μόνο 10.000.000 δραχμές  και  πληθωρισμό 15 τοις εκατο.

Δεν έχουν κατανοήσει όλοι αυτοί οι ανεγκέφαλοι ότι οι μεγάλες ΙΔΕΕΣ παραμένουν στο συνειδησιακό βάθρο των πολιτών και δεν κατακρημνίζονται με ασύστολα ψεύδη και παραποιήσεις  της  ιστορίας.

Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ παραμένει στην συνείδηση των πολιτών η μεγάλη ιδέα που ενσαρκώνει το τέλος της εμφυλιοπολεμικής περιόδου, την εξίσωση των πολιτών, το όραμα της ΑΛΛΑΓΗΣ, το κοινωνικό Κράτος, τις τομές στη Διοίκηση και τους θεσμούς, στην κατοχύρωση της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και την εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία, την ανόρθωση του Διεθνούς κύρους της χώρας, της αποτελεσματικής προστασίας της εδαφικής μας ακεραιότητας και δικαιωμάτων.

Μια μικρή δικαιολογία μπορεί να χωρά σε όλους τους διαχρονικούς αντιπάλους του, σε όλους αυτούς που τόσα χρόνια μετά δεν μπορούν να αποδεχθούν ότι μπορεί να κυβερνά τη χώρα και  μια άλλη πολιτική  παράταξη εκτός από την Δεξιά.
Άλλοι είναι ασυγχώρητοι, αυτοί οι εξωμότες του ΠΑΣΟΚ που ταυτίστηκαν με όλους τους διαχρονικούς  πολέμιους  του και βάλθηκαν να το εξαφανίσουν.

Συντέλεσαν και συμμετείχαν στην προσπάθεια ηθικής απαξίωσης του ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ και του ΠΑΣΟΚ, με απλοχεριά έδωσαν συγχωροχάρτι στη ΔΕΞΙΑ, «θου κύριε φυλακήν τω στόματι μου», δεν είναι η παράταξη της διαπλοκής και της διαφθοράς η ΔΕΞΙΑ και  είναι  το ΠΑΣΟΚ.

Οι επαγγελματίες της διαπλοκής και της διαφθοράς κατηγορούν τους ελάχιστους ερασιτέχνες  διεφθαρμένους  του ΠΑΣΟΚ και συνολικά χαρακτηρίζουν την παράταξη.
Καλά κάνουν οι Δεξιοί που προστατεύουν για λόγους επιβίωσης τον εαυτό τους και την παράταξή τους, οι άλλοι, αυτοί που μέχρι πριν κάποια χρόνια τους θεωρούσα συνοδοιπόρους μου, αυτούς τους ευεργετημένους από το ΠΑΣΟΚ και τον ΑΝΔΡΕΑ αυτούς δύσκολα κάποιος συγχωρεί, δύσκολα κατανοεί αυτά που κάνουν.

Όσο και να προσπαθείτε, την μνήμη του ΑΝΔΡΕΑ δεν μπορείτε να την σπιλώσετε, το ΠΑΣΟΚ δεν μπορείτε να το διαλύσετε.
Όλοι θα φύγετε, το ΠΑΣΟΚ θα επανέλθει γιατί αυτή θα είναι η απαίτηση των δημοκρατικών πολιτών.
ΑΝΔΡΕΑ, δεν έχεις ανάγκη από πληρωμένους αγιογράφους, σε έχει αγιογραφήσει ο απλός πολίτης.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Είκοσι ένα χρόνια από το θάνατό του | Η ΡΟΔΙΑΚΗ