Τι θέλει η Άγκυρα & κουνάει το χαρτί του βέτος
Με βέτο και μπλόκο στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, έχει «απειλήσει» η Άγκυρα. Μπλοφάρει ή θα κάνει πράξη την «απειλή» της;
Τι θέλει η τουρκική αλεπού στο ΝΑΤΟϊκό παζάρι; Σκοπεύει να προβάλει βέτο στην είσοδο της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, προκειμένου να κάνει το χατίρι του Πούτιν, ή στην πραγματικότητα παζαρεύει να πάρει ανταλλάγματα τόσο στον τομέα των αμερικανο-τουρκικών σχέσεων όσο και στα ελληνο-τουρκικά, καθώς και σε άλλα «καυτά» μέτωπα που έχει ανοίξει τα τελευταία χρόνια η Άγκυρα;
Δύο σημεία που δίδουν το στίγμα των προθέσεων της Άγκυρας έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον:
1.Η αναφορά του Ταγίπ Ερντογάν ότι η Τουρκία δε θέλει να ξανακάνει το ίδιο λάθος που έγινε με την ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ. Κάτι που αφήνει σαφώς να φανεί ότι η Τουρκία προσδοκά ανταλλάγματα στα ελληνο-τουρκικά, προκειμένου να μην κάνει χρήση του βέτο για Σουηδία-Φινλανδία.
2.Η «διορθωτική» δήλωση του Ιμπραήμ Καλίν, συμβούλου του Τούρκου προέδρου, επί της δήλωσης του Τ.Ερντογάν, ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να κλείσει την πόρτα του ΝΑΤΟ στις Σουηδία και Φινλανδία, αλλά ζητάει ανταλλάγματα, και ειδικότερα να σταματήσει η στήριξη της κουρδικής οργάνωσης σε αυτές τις σκανδιναβικές χώρες, και ειδικά στη Σουηδία.
Αρχικά, λόγω της δήλωσης Ερντογάν ότι η Τουρκία είναι ιδιαίτερα επιφυλακτική στην είσοδο των Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, ουκ ολίγοι αναλυτές προέβλεψαν ότι η Άγκυρα θα προβάλει βέτο. Ωστόσο, τα παραπάνω δείχνουν ότι η Τουρκία μάλλον παζαρεύει με τις ΗΠΑ και την ηγεσία του ΝΑΤΟ, παρά ότι σκοπεύει να μπλοκάρει την είσοδο των δύο χωρών στον Οργανισμό.
Κοντός ψαλμός, αλληλούια! Μένει να φανεί εάν ο Ταγίπ Ερντογάν θα επιλέξει να κάνει το χατίρι του Βλαντιμίρ Πούτιν, ή αντίθετα, όπως οι περισσότεροι εκτιμούν, θα προτιμήσει να παίξει ένα σκληρό πόκερ ανταλλαγμάτων με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, εξάλλου, ο Τ.Ερντογάν ακολουθούσε μια ενεργή, πλην όμως εξισορροπητική τακτική. Τόσο έναντι της Μόσχας, όσο και σε σχέση με τη Δύση. Κάτι που, κατά κοινή πεποίθηση, έχει ενισχύσει τον ρόλο της Άγκυρας ως «μεσάζοντα» ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία, ενώ παράλληλα της έχει δώσει πολλούς διπλωματικούς πόντους, αναβαθμίζοντάς την στα μάτια της Ουάσιγκτον. Ούτως ή άλλως, βέβαια, η Τουρκία, παρά τις κόντρες της με τις ΗΠΑ, ουδέποτε ήταν υποβαθμισμένη για τα αμερικανικά κέντρα λήψης αποφάσεων.
Αιχμές κατά της Ελλάδας
Μπορεί, βέβαια, η Άγκυρα να πιέζει τη Σουηδία κυρίως, προκειμένου να αλλάξει στάση έναντι των ισχυρών οργανώσεων του ΡΚΚ και του Κουρδικού κινήματος που βρίσκονται στη χώρα εδώ και δεκαετίες, λόγω των προσφύγων, αλλά και της φιλικής στάσης της χώρας ήδη από εποχής Ούλοφ Πάλμε, αλλά στην πραγματικότητα το τουρκικό παζάρι για Φινλανδία και Σουηδία έχει περισσότερο να κάνει με τα ελληνο-τουρκικά.
Δεν είναι, άλλωστε, τυχαία η δήλωση του Τ.Ερντογάν όταν ερωτήθη για την πιθανή ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ. «Εμείς παρακολουθούμε τις εξελίξεις σχετικά με τη Σουηδία και τη Φινλανδία, όμως δεν έχουμε θετικές σκέψεις για το ζήτημα, διότι οι προηγούμενες διοικήσεις του ΝΑΤΟ έκαναν ένα λάθος σε ό,τι αφορά την Ελλάδα», είπε. Και πρόσθεσε: «Γνωρίζετε, εξάλλου, τη στάση που κρατά η Ελλάδα απέναντι στην Τουρκία αφού σύρει πίσω της και το ΝΑΤΟ. Ως Τουρκία δε θέλουμε να κάνουμε ένα δεύτερο λάθος».
Ο ίδιος συμπλήρωσε ότι δεν είναι δυνατόν η Άγκυρα να δει θετικά τα σχέδια των δύο χωρών, υποστηρίζοντας ότι «οι σκανδιναβικές χώρες έχουν μετατραπεί σε χώρο φιλοξενίας τρομοκρατικών οργανώσεων. Το PKK και το DHKP-C (σ.σ. παράνομη οργάνωση της τουρκικής αριστεράς) έχουν τις φωλιές τους στη Σουηδία και στην Ολλανδία. Βρίσκονται ακόμα και εντός του Κοινοβουλίου τους. Αυτό δεν είναι δυνατόν να το δούμε θετικά».
Οι υπουργοί Εξωτερικών του ΝΑΤΟ
Τελικά, χτες, στο περιθώριο της Συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, με όπλο την απειλή του βέτο, οι υπουργοί Εξωτερικών της Σουηδίας και της Φινλανδίας αναγκάστηκαν (!) να καθίσουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με τον Τούρκο ομόλογό τους, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε την άποψη ότι υπάρχει πρόβλημα με τις Σουηδία και Φινλανδία, διότι επιτρέπουν τη δράση του PKK. «Ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών σεβάστηκε τη θέση μας, αλλά δε βλέπουμε το ίδιο από τη σουηδική πλευρά», φέρεται να είπε.
Τέτοια διπλωματικά… τσαλιμάκια, βέβαια, δε θα μπορούσε να τα κάνει η Άγκυρα, εάν δεν είχε την υποστήριξη του σημερινού γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Νορβηγού, Γενς Στόλτεμπεργκ, αλλά και την ανοχή της Ουάσιγκτον.
Από την πλευρά της, πάντως, η Αθήνα «είδε» το δείπνο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ ως… ήττα (!) της Τουρκίας, διότι «η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ τάσσεται υπέρ της ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας, με μοναδική παραφωνία την Τουρκία».
Ειδικότερα, αναφέρουν οι ίδιες πηγές στην Αθήνα, «κατά το χθεσινό άτυπο δείπνο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών τάχθηκε υπέρ της άμεσης ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Μάλιστα υπήρξε «ανταγωνισμός» ποια χώρα θα επικυρώσει πιο γρήγορα τα σχετικά πρωτόκολλα προσχώρησης, υπονοώντας ότι το θετικό αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων είναι προκαθορισμένο.
Μόνη παραφωνία η Τουρκία, η οποία αναφέρθηκε σε φερόμενες σχέσεις των δύο χωρών με «τρομοκρατικές» οργανώσεις.
Οι εν λόγω κατηγορίες απορρίφθηκαν από ενδιαφερόμενες χώρες, ενώ ορισμένοι σύμμαχοι, επεσήμαναν ότι ενώπιον μιας ιστορικής στιγμής όπου απαιτείται ενότητα απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα, δε θα πρέπει να εμφανίζονται αποκλίσεις.
Η ελληνική θέση, όπως εκφράστηκε από τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια, είναι ότι η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας θα ενισχύσει το μέτωπο των αρχών της Δημοκρατίας και του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου, αρχές και αξίες, οι οποίες οφείλει να πρεσβεύει το ΝΑΤΟ».
Ανατολίτικο παζάρι
Ωστόσο, την ίδια στιγμή που η Άγκυρα εμφανίζεται να κάνει τη δύσκολη, πληθαίνουν οι πληροφορίες περί του αντιθέτου, και υπόγειων συνδιαλλαγών.
Χαρακτηριστικά, οι New York Times αναφέρουν ότι στην πραγματικότητα η Τουρκία δεν προσπαθεί να εμποδίσει την πιθανή ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά μάλλον να διασφαλίσει ότι θα λαμβάνονται υπόψη οι ανησυχίες (της Τουρκίας, στην προκειμένη) για την ασφάλεια των κρατών – μελών του ΝΑΤΟ, όπως δήλωσε ο Ι.Καλίν, σύμβουλος του Τ.Ερντογάν.
Ο γνωστός από τις ελληνο-τουρκικές υποθέσεις, Ιμπραήμ Καλίν, είπε ότι η Τουρκία «δεν κλείνει την πόρτα» στη Σουηδία και τη Φινλανδία στο NATO, αλλά επιθυμεί διαπραγματεύσεις με τις σκανδιναβικές χώρες στα θέματα της τρομοκρατίας. «Πρέπει να γίνει σαφές ότι πρέπει να σταματήσουν να επιτρέπουν δραστηριότητες σε οργανώσεις και σε άτομα του PKK», είπε.
Φαίνεται ότι Ερντογάν και Καλίν έχουν μοιράσει μεταξύ τους τους ρόλους του «κακού» και «καλού» μπάτσου αντίστοιχα.
«Τρομοκρατία», βέβαια, χαρακτηρίζει η Άγκυρα το μεγάλο Κουρδικό κίνημα τόσο εντός της Τουρκίας, όσο και στη Συρία. Τα τελευταία χρόνια, μονίμως επιμένει κουραστικά να ζητάει από τη Δύση να καταγγείλει τους Κούρδους ως τρομοκράτες. Κι αυτό τη στιγμή που η ίδια έχει καταλάβει κουρδικά εδάφη στη Συρία, τα οποία εποικίζει με συριακό προσφυγικό πληθυσμό, υπό την εποπτεία φίλα προσκείμενων στην Άγκυρα ηγετών της συριακής «αντιπολίτευσης». Μεταξύ των άλλων, και τζιχαντιστών, τους οποίους οι Κούρδοι, σε συμμαχία με τις ΗΠΑ, πολεμούν.
Κατά την άποψη του Τούρκου αναλυτή, Σoνέρ Σαγκαπτάυ, όπως την παρέθεσε σε ανάρτησή του στο twitter, «εναντιούμενος στην είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν προσπαθεί να πετύχει έναν σμπάρο τρία τρυγόνια: 1. Να αναγκάσει τη Σουηδία να απαγορεύσει το PKK. 2. Να ενισχύσει τη βάση του (σ.σ. εκλογές θα γίνουν του χρόνου), δεδομένης της σχέσης αγάπης και μίσους της Τουρκίας με την Ευρώπη. 3. Να κατευνάσει τον Πούτιν (100 μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Κίεβο, με αντάλλαγμα ένα βέτο στο ΝΑΤΟ)».
Ωστόσο, παρατηρεί ο ίδιος, «η αντίρρηση Ερντογάν για την επέκταση του ΝΑΤΟ θα υπονομεύσει: 1. Τη βελτίωση των διμερών δεσμών Τουρκίας – ΗΠΑ. 2. Τη θετική εικόνα που είχε δημιουργήσει η Τουρκία στην Ουάσιγκτον, λόγω της υποστήριξής της προς το Κίεβο. 3. Την πώληση αμερικανικών F-16 στην Τουρκία».
Ποιοτική αλλαγή
Η ένταξη της Σουηδίας και κυρίως της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ συνιστά μια θεαματική ποιοτική γεωπολιτική αλλαγή στην Ευρώπη. Πόσο μάλλον, αφού, παρά τις περί του αντιθέτου υποσχέσεις του ΝΑΤΟ για μη επέκτασή του προς Ανατολάς στη δεκαετία του 1990, τώρα διευρύνεται στα σύνορα της Ρωσίας (Φινλανδία).
Πρόκειται για μια ποιοτική κλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις Δύσης – Ρωσίας, ιδιαίτερα μάλιστα τη στιγμή που το ΝΑΤΟ προσπαθούσε επί σειρά ετών να διασκεδάσει τις ανησυχίες της Μόσχας για μελλοντική ένταξη και της Ουκρανίας στον Οργανισμό. Κοντολογίς, με την ένταξη της Φινλανδίας και κατόπιν, ενδεχομένως και της Ουκρανίας (με όποια σύνορα κι αν έχει) στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, συντελείται μια πρωτοφανής μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου γεωπολιτική αλλαγή.
Να σημειωθεί ότι εσχάτως η Μόσχα, διά του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, αναφερόμενος σε ενδεχόμενη ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, παραλλήλισε την ΕΕ με το ΝΑΤΟ. Θύμισε, μάλιστα, τη δήλωση του Ευρωπαίου Επιτρόπου για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ, ότι η Ουκρανία θα κριθεί στο πεδίο της μάχης (!).
